Türkiye Cumhuriyeti Devleti, imparatorluk bakiyesidir! Onlarca etnik unsurun mutabakatı ile Üniter bir yapısı olduğu söylenebilir. Bununla birlikte eyalet sistemine geçiş tartışmalarında etnik toplulukların özerk federatif yönetim şeklinin uygulanması bir ara gündemde tutulmuştu.
Hatta bu tür bir icraatta, Ankara merkezli federatif devletin sırada bekleyen birkaç eyaleti mevcut; Kuzey Irak, Rojava /Kobani/Ayn El Arap, Nahcıvan, Batum, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vs.
Başkanlık sistemi, federatif yönetime geçişte ilk durak kabul ediliyor. Eğer bu süreç tamamlanırsa TBMM; 1. ve II. Meşrutiyet meclislerini aratmayacak.
Yurt dışında oy kullanılması…
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları 1987’den bu yana Türkiye’deki gümrük kapılarında oy kullanabilmektedir. 2008’de ise “Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile “Yurt Dışı Seçmen Kütüğü” oluşturulmuş ve 2012’deki kanun ile birlikte yurt dışındaki temsilciliklerde de oy kullanma imkanı hayata geçirilmiştir.
Böylelikle yurt dışındaki Türk vatandaşlarının gümrük kapılarında kurulan sandıklara ilaveten, yaşadıkları ülkelerdeki Türk temsilciliklerinde de oy kullanmaları mümkün hale gelmiştir. Bu durum, yurt dışında yaşayan vatandaşlarımız tarafından oldukça benimsenirken seçimlere katılım oranını da artırmıştır.
Resmi Gazete’de yayımlanan seçim takvimine göre Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi yurt içinde 14 Mayıs 2023 Pazar günü yapılacakken, yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, oylarını 27 Nisan - 9 Mayıs tarihleri arasında kullanabilecekler.
Gümrük kapılarında oy verme işlemi ise 27 Nisan’da başlayıp 14 Mayıs günü Türkiye saati ile 17.00’de sona erecek.
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına seçilme hakkı verilmeli mi?
Avrupa'daki Türk seçmenin seçimlere katılımın daha fazla olabilmesi için başta oy verme merkez sayısının artırılmasını isteyen seçmenler, yurt dışının seçim bölgesi yapılarak kendi milletvekillerini seçmelerine imkan tanınmasını istiyor.
Yaklaşık 55 yıl önce Avrupa'ya göç eden Türkler, Türkiye'deki seçimler için ancak geçen yıl oy verme hakkına kavuştuktan sonra gelecek seçimlerde seçilme hakkı da istiyor.
Londra'da mukim ve Türkçe gazete yayınlayan Faruk Eskioğlu 65 yaşında ve 1985 yılından beri İngiltere’de yaşıyor.
Faruk Eskioğlu; yurtdışında yaşayanların nüfus oranlarına göre Ankara’ya milletvekili göndermesi fikrini savunuyor. Nüfusa göre oranla örneğin Almanya’dan 5, İngiltere’den 1 milletvekiliyle, uzaktan değil yerinde temsil edilmekten bahsediyor.
CHP geçen yıl, yurtdışındaki seçmenler için seçim kanununda değişiklik öngören kanun teklifini TBMM Başkanlığı’na sunmuş, teklif 600 milletvekilinden 15’nin yurt dışı seçim çevresinden seçilebilmesini içermişti. Söz konusu öneri, daha sonra meclisten çıkamadı.
Yurtdışından gönderdiğin para kadar TBMM'de konuş?
1970’den bu yana yurtdışındaki Türkler’den Türkiye’ye 200 milyar dolar döviz gönderilmiş. Bu paranın doğru yönetilmesi için yurtdışı seçmenin Ankara’da doğrudan kendini temsil etmesi gerektiği düşünülüyor.
Türkiye dışında yaşayan 11 milyon Türk vatandaşı, yurtdışı seçmenler olarak her seçimde kilit rol oynuyor. Yurt dışında yaşayan Türkiye vatandaşları Türkiye'de seçmen olarak oy kullanıyor ama yurtdışında Türkiye'deki seçimlerde aday olup seçilme hakları yok.
Sandık kurulacak ülkeler ve yerleşim yerleri şöyle:
Cumhurbaşkanı Seçimi ile 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi için oy kullanabilecek 75 ülke ve 156 temsilciliğe ilaveten vatandaşların yoğun bulundukları 9 ülkedeki 25 yerleşim yerinde de sandık kurulacak.
Almanya'da Aachen, Bielefeld, Bremen, Fulda, Limburg, Mannheim, Saarbrücken, Dortmund, Siegen, Ulm, Regensburg ve Kiel. Avusturya'da Innsbruck, Linz ve Graz. Belçika'da Hasselt, Danimarka'da Aarhus, Hollanda'da Eindhoven, Fransa'da Orleans, Mulhouse ve Clermont-Ferrand. İngiltere'de Leicester, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Güzelyurt, ABD'de Long Island ve South Jersey.
İngiltere’de resmi rakamlarla 500 bine yakın Türk vatandaşı yaşıyor ve bunun 120 bine yakınının oy kullanabileceği tahmin ediliyor. Yurtdışı Türkleri arasında seçimlere katılım oranının “altıda bir” olmasına rağmen İngiltere’de bu oran “üçte bir”.
Almanya'da yaklaşık 1 milyon 500 bin Türk seçmen mevcut. Bu ülkedeki Türk vatandaşları Berlin, Stuttgart, Karlsruhe, Münih, Nürnberg, Mainz, Frankfurt, Köln, Essen, Düsseldorf, Münster, Hannover ve Hamburg’da kurulan sandıklarda oy verebiliyor.
Yaklaşık 312 bin kişiyle Fransa, Almanya’dan sonra en çok Türk seçmenin bulunduğu ülke konumunda.
Fransa’da yaşayan Türk vatandaşları Paris, Lyon, Strasbourg, Marsilya, Bordeaux, Nantes başkonsolosluklarına bağlı bölgelerde oy kullanıyor.
-YTB’nin yurtdışı seçmenler için hazırladığı “secim.ytb.gov.tr” adresindeki internet sitesinde, yurt dışı seçim rehberinden YSK kararlarına, oy kullanma merkezlerinden adres beyan formuna kadar birçok önemli bilgi yer alıyor-
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının Cumhurbaşkanı seçimi, milletvekili genel seçimi ve halkoylamasında oy kullanabilmesi için öncelikle yurt dışı seçmen kütüğüne kayıt yaptırmaları gerekir.
Yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 94/A maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, yerel seçimlerde oy kullanamazlar.
14 Mayıs Seçimleri ne getirir ne götürür, hep birlikte göreceğiz. Akıbet hayrola.
Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramımız kutlu olsun!
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://www.ysk.gov.tr/tr/yurt-disi-secmen-sikca-sorulan-sorular/1522
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/03/20080322M1-3.htm
https://www.voaturkce.com/a/neden-ankarada-bir-londra-milletvekili-olmasin/7058920.html
https://ytb.gov.tr/haberler/ytbnin-yurt-disi-secmenler-icin-hazirladigi-internet-sitesi-hizmete-acildi
https://tr.euronews.com/2015/05/09/yurt-disinda-yasayan-turkler-ilk-kez-bir-genel-secim-icin-oy-veriyor
https://www.trthaber.com/haber/turkiye/avrupali-turkler-secimler-icin-yeni-duzenleme-istiyor-214129.html
https://www.turkinfo.nl/cumhurbaskanligi-seciminde-yurtdisinda-yasayan-turkler-oy-kullanabilecekler/33866/
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2839&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
https://www.ntv.com.tr/turkiye/yurt-disinda-oy-kullanilacakulkelere-25-yerlesim-yeri-daha-eklendi,lN4l7WBxmkWHaMI0g9FJfA