Atatürk sonrası Ankara ile Moskova arasında bir dargın bir barışık dalgalı ilişkiler her daim vardı. Sovyetler Birliği’nin batı blokunda en önemli müttefiki Süleyman Demirel hükümetleri olduğu dönemde, Amerikancı sözde Türkiyeli Komünistler, “Morrison Süleyman” diyerek karşı çıkıyorlardı.
Bugün de durum farklı sayılmaz.
Türkiye; hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle düşürülen Rus savaş uçağının sebep olduğu kriz sürecinden çabuk sıyrıldı. Olayın müsebbibi görülen Başbakan Ahmet Davutoğlu görevden alındı. Türk-Rus ilişkilerinde yeni bir dostluk süreci başlatıldı.
Lakin Litvanya’da düzenlenen son NATO zirvesinde konuşulanlar ve yaşananlar bir şeylerin tersine gittiğini gösteriyor. NATO, güvenlik politikaları gereği açıktan Rusya Federasyonu ve Çin Halk Cumhuriyeti’ni potansiyel düşman ilan etmekte sakınca görmedi.
NATO zirvesine bakılırsa Ukrayna'daki savaş, daha uzun süre devam edecek. NATO üyelerinin temel siyasi yönelimlerini, stratejik inisiyatiflerini ve ortak vizyonunu gösteren NATO sonuç bildirgesi, yeni bir soğuk savaşın doğuşuna işaret.
Tam da bu noktada ne olduysa Ankara - Moskova ilişkilerinde Ukrayna eksenli bir uyumsuzluk peydahlandı. Bir önceki; “Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Litvanya’daki NATO temasları zafer mi hezimet mi?” sorusuna cevap aradığım analizde; Erdoğan'ın, Kremlin yönetimince olumsuz algılanabilecek çıkışlarına kısmen değinmiştim. Kimileri bunu Türkiye'nin yeni rota değişikliği ile açıkladılar. Ankara, Batı bloku ile müttefikliğini güncellenmişti.
Moskova uzatmayı neden kabul etmedi?
Rusya lideri Putin; Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın ülkesiyle ilgili kısmının uygulanmadığını belirtiyor. Süresi dolan anlaşmayı uzatmak için Rusya, tarım ihracatı önündeki engellerin kaldırılması, tarım ürünlerinin nakliyesi ve sigortalanması üzerindeki kısıtlamaların sonlandırılmasını istiyor.
Batılı ülkeler, gıda ve gübrenin yaptırımlardan muaf olduğunu açıklasa da bazı şirketler, yaptırımlar nedeniyle Rusya ile iş yapmaktan çekiniyor.
Ambargo uygulanan Rusya’nın bu talebinin haklılık payı yüksek olmasına karşın, amaçları hem üzüm yemek hem de bağcıyı dövmek olan NATO müttefiklerinin buna sıcak bakması çok düşük ihtimal.
Ayrıca Rusya, yoksul ülkelere yeterince tahıl ulaşmadığından da şikayetçi.
Nitekim Putin'i doğrulayan açıklama İtalya’dan geldi; İtalya Savunma Bakanlığı, Ukrayna tahılının yüzde 95'inin Afrika ülkeleri yerine Avrupa'ya tedarik edildiğini duyurdu.
Bu zaviyeden ele alındığında; Rusya'nın tahıl anlaşmasından çekilmesi, dünya için ciddi sonuçlar doğuracak.
Anlaşma kapsamındaki tahıl ürünlerinin nakliyesi, pazar genelinde fiyatlarını düşürmüştü. Bu nedenle küresel bir hayat pahalılığının patlak vermesi kimseyi şaşırtmaz.
Rusya tarafından durdurulan tahıl girişiminde, bir yıllık sürede, binden fazla gemiyle yaklaşık 33 milyon ton tahıl ve gıda ürününün, ihtiyaç sahibi ülkeler ve küresel pazarlara erişimi başarıyla sağlandı.
Taraf ülkelerin mutabakatıyla başlatılan girişim, 19 Kasım 2022, 18 Mart ve 18 Mayıs 2023 tarihlerinde uzatılmış ve 3 dönem halinde bu misyon başarıyla sürdürülmüştü. Bu çerçevede Ukrayna limanlarından üç kıtadaki 45 ülkeye tahıl sevk edilmişti.
Tahıl Koridoru mu Ukrayna'ya savaş lojistiği yolu mu?
Rus yetkililer; Tahıl Koridoru anlaşması kapsamında ortaya çıkan denetimsizliğin Ukrayna'nın, Azak Denizi'ne doğru ilerleyerek Rus hatlarını kesmek ve işgal altındaki Kırım'ı izole etmesine zemin hazırladığını düşünüyorlar.
Oysa gemiler Rus, Ukraynalı, BM ve Türk yetkililer tarafından kontrol edilerek sadece gıda taşıdıklarından emin olunduğunda geçişlerine izin veriliyor.
Bununla birlikte Kırım Parlamentosu Başkanı Vladimir Konstantinov'un, “Kırım Köprüsü’nde yaşanan acil durum” diye açıkladığı olay, Ukrayna Güvenlik Servisi ile Donanma güçlerinin düzenlediği bir özel operasyondu. Daha önce de aynı köprüye saldırı gerçekleştirilmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, tahıl anlaşmasının Rusya’yla ilgili kısmının yerine getirilmemesinin küstahlık ve laubalilik olduğunu 17 Temmuz'da Rusya Federasyonu’nun Tahıl Girişimi Anlaşması'nın uzatmayacağını ve durdurduğunu bildirmesi, önemli bir gelişme.
Birleşmiş Milletler’in (BM) tüm çabalarına rağmen Batı ülkelerinin aksine anlaşmayı raydan çıkarmak için her şey yaptığını kaydeden Putin, “Batı, ihtiyacı olan ülkelere yardım etmek yerine tahıl anlaşmasını siyasi şantaj için kullandı, ayrıca anlaşmayı ulus ötesi şirketlerin, küresel pazardaki spekülatörlerin zenginleşmesi için bir araç haline getirdi” diyor.
İstanbul'daki son Rus, ülkesine döndü!..
17 Temmuz'da süresi dolan ve Rusya tarafından durdurulan Tahıl Girişimi'nin uzatılmasına yönelik, Birleşmiş Milletler (BM), Rusya ve Ukrayna yetkilileriyle temasların, Dışişleri Bakanlığı ile koordineli olarak devam ettiği süreçte, İstanbul'daki Müşterek Koordinasyon Merkezi'nden Rus personel ayrıldı.
Böylece bu defter de kapandı.
Karadeniz'in güvenliği Türkiye'nin kontrolünden çıktı
Türkiye, boğazların güvenliğinden sorumlu, 1936'da imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale Boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası Montrö Boğazlar Sözleşmesi kapsamında Karadeniz'e giriş ve çıkışları kontrol ediyor. Muhtemel bir iç deniz savaşında Ukrayna ve Rusya'nın kapışmasını önlemesi çok zor.
Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı, 19 Temmuz'da Karadeniz'deki Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin 20 Temmuz gece yarısından itibaren potansiyel askeri kargo taşıyıcısı olarak kabul edileceğini duyurdu.
20 Temmuz'dan itibaren Karadeniz Havzası'nda Ukrayna limanlarına giden tüm gemilerin potansiyel askeri kargo taşıyıcıları olarak görüleceği ve bu gemilerdeki bandıraların ait olduğu ülkelerin Kiev rejimi tarafında çatışmaya dahil olmuş sayılacağını vurgulamıştı.
Rusların bu kızgınlıkla ne yapacaklarını önceden kestirmek zor. Muhtemelen onları bu tür kararları almaya yönelten Lübnanlı yazar Ahmed Mahmud Ucac'ın belirttiği gibi, Erdoğan'ın, NATO zirvesi öncesinde, (Moskova’ya) savaşın sonuna kadar Türkiye'de tutma sözü verdiği savaş esirlerinin Ukrayna'ya gitmesini kabul etmesi oldu. Bu icraat başta Putin olmak üzere tüm dünyayı şaşırttı.
-Ahmed Mahmud Ucac-
Ahmed Mahmud, ardından Erdoğan'ın, Fransızların Türkiye'deki Rus nükleer reaktörünü denetlemesine izin verdiği iddiasını paylaşıyor. Mesela ben bunu bilmiyordum.
Bununla da kalmayıp, Ukrayna Devlet Başkanı’nın Türkiye ziyareti sırasında, Rusların buğday anlaşmasını yenilememesi halinde Ukrayna'nın Karadeniz'deki buğday sevkiyatına Türk savaş gemilerinin eşlik edeceğini söylediğini ifade ediyor.
CIA, “Karadeniz yangın yerine dönsün” derdinde!..
ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı'nın (CIA) Başkanı William Burns, kritik ulusal güvenlik ve dış politika konularının ön saflarında çalışan kuruluşlar ve yöneticilerin bir araya geldiği Aspen Güvenlik Forumu’nda; Rusya'nın Karadeniz'de gemilere saldırabileceğini gündeme taşıdı.
Colorado'da devam eden aynı toplantıda ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Türkiye'nin, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması ile ilgili “tekrar liderlik rolünü üstlenmesini” beklediklerini söyledi.
CIA direktifleri doğrultusunda yangına körükle koşturan Ukrayna Savunma Bakanlığı, Karadeniz'in kuzeydoğusunda gemi trafiğini yasaklayarak Rusya limanlarına giden gemilerin askeri kargo taşıyan gemiler olarak tanımlanacağı uyarısında bulundu. Karadeniz’in kuzeydoğusu ile Kerç-Yenikalskiy boğazında gemi trafiğinin tehlikeli olduğu ve yasaklandığı belirtildi.
Ayı ile Bozkurt dostluğu…
Erdoğan, Rusya ile tarihi geçmişlerinin farkında olmasına rağmen, ülkesinin Suriye, Libya ve diğer ülkelerdeki çıkarlarının kaybolmaması için dostu Başkan Putin'den kendisini Batı ile dengelemesi konusunda yardım aldı.
Putin de Türkiye’yi Batı'dan uzak tutmak için Erdoğan'la yakınlaşmayı uygun gördü. Rusya ve Türkiye'nin birbirine ihtiyacı, bu iki ülkeyi aynı potada buluşturuyor. Bu nedenle, Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkinin restorasyonuna yakın zamanda yeniden tanık olacağız.
Rus medyasına göre; Ukrayna tahılının ana tüketicileri olan Çin ve Türkiye, tahıl anlaşmasının feshedilmesine Batı ve Ukrayna'da beklenenden tamamen farklı bir tepki gösterdi. Tarım Bakanlığı, Rusya'nın Türkiye'den Türk domatesi tedarik kotasını 500.000 tona yükselttiğini söyledi. Bu, çok önemli ve Türk çiftçileri için hedeflenen bir destektir.
Ayrıca orman yangınlarının söndürülmesine yardımcı olmak üzere iki adet Be-200ChS amfibi uçağı Türkiye'ye uçtu ve bu uçakların satın alınması, iki ülke Dışişleri Bakanlıkları düzeyinde görüşülüyor. Yani Türkiye, geride kalmayacak.
Polonya, Ukrayna'yı işgale Lviv'den başladı!..
Polonyalı paralı askerlerin, Ukrayna’nın Lviv kenti ya da başka yerlerine girmeleri halinde orada sonsuza dek kalacakları açık. Nitekim tabur tabur geliyorlar.
Polonya; Belarus ve Ukrayna'nın batı topraklarına göz dikmekle kalmıyor bölgeyi işgale hazırlanıyor.
NATO ve Katolik Vatikan destekli Polonya'nın, Belarus sınırında askeri yığınak yaptığı dönemde, Wagner isyanının patlak vermesi, sizce tesadüf mü?
Modern zamanın Vikingleri Wagner komutanı Yevgeniy Prigojin/ Prigozhin, düzmece isyan ile peşine taktığı Wagner birliklerini, fareli köyün kavalcısı gibi Belarus'a götürdü.
Şimdi o isyancı paramiliter güçler Belarus'ta herhalde tatil yapmıyor.
Polonyalıların gelecekleri varsa görecekleri de var!..
Hani şu kamuflaj kıyafetli soytarı var ya, işte o Ukrayna'nın son cumhurbaşkanı.
Maalesef Ukrayna diye bir devlet sizlere ömür.
Ruslara ve Rusofillere duyurulur!..
Yakın zamanda ülkemizden ayrılacak olan Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov ve eşi İrina Yerhov’un günlüklerinden notlar paylaşacağım.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov ile “uzun ve yakın bir ilişkisi” olduğu söylenen Svetlana Polyakova, Rus Büyükelçinin eşi İrina Yerhov’un nesi olur?
Svetlana Polyakova, Dışişleri Bakanlığı'nda çalışmanın yanı sıra ticaretle de uğraşıyordu. 2012 yılına kadar Rusya Dışişleri Bakanlığı Diplomasi Akademisi binasında bulunan Consul restoranının ortak sahibiydi.
Son beş yılda (2015'ten 2020'ye kadar), restoran yalnızca 97 milyon ruble gelir elde etti. Diğer şirketler de ona yüksek gelir getirmedi, ancak neredeyse 1 milyar ruble değerinde bir mülkün sahibi olduğu ortaya çıkmıştı.
Moskova'da Smolensk Meydanı'nda yer alan Dışişleri Bakanlığı’nda koltuk kapmak için, Ankara'daki Rus Kançılaryasında fak-fuk-fon işleri nasıl dönüyor?
Çariçe Katerina ve modern Baltacı Mehmet Paşa'nın macerasını okudukça, daha neler diyeceksiniz?
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://www.aspensecurityforum.org/
https://www.bbc.com/turkce/articles/c06e3e43xgxo
https://inosmi.ru/20230720/zerno-264460765.html
https://www.pravda.ru/world/1859283-sdelka_china_turkey/
https://www.currenttime.tv/a/lavrov-polyakova/31459373.html
https://www.mepanews.com/putinin-yeni-hedefi-polonya-mi-61459h.htm
https://tr.euronews.com/2023/07/15/tahil-anlasmasi-nedir-anlasma-dunya-icin-neden-onemli
https://www.voaturkce.com/a/cia-baskani-burns-rusya-kardenizde-gemilere-saldirabilir/ 7190180. html
https://www.dikgazete.com/yazi/putin-i-wagner-isyaninda-kadim-turk-devleti-nasil-kurtardi-5797.html
https://turkish.aawsat.com/home/article/4443146/hüda-huseyni/nato-yeni-bir-soğuk-savaşın-yol-haritasını-hazırlıyor
https://turkish.aawsat.com/home/article/4443311/ahmed-mahmud-ucac/erdoğan-ile-putin-ilişkisinde-ölümcül-sapma
https://iz.ru/1547462/2023-07-21/mo-italii-zaiavilo-o-postavkakh-95-ukrainskogo-zerna-v-evropu-vmesto-stran-afriki
https://sputniknews.com.tr/20230720/ukrayna-karadenizin-kuzeydogusunda-gemi-trafigini-yasakladi-1073774919.html
https://crimea.ria.ru/20230721/kiev-ugrozhaet-grazhdanskomu-sudokhodstvu-v-chernom-more--reaktsiya-kremlya-1130216502.html
https://nv.ua/world/countries/svetlana-polyakova-i-lavrov-zhenshchina-vladeet-imushchestvom-na-milliard-video-novosti-rossii-50183218.html
https://sputniknews.com.tr/20230720/msbden-tahil-koridoru-aciklamasi-anlasmanin-dortlu-bir-sekilde-devam-etmesinden-yanayiz-1073753023.html