Kazablanka
Fas'ın Kazablanka kentinde yer alan Milan Sokağı Çarşısı, dünyanın birçok yerinden tacirlerin hurma alışverişi için bir araya geldiği merkez olmasının yanı sıra perakende alışverişlerin de yapıldığı bir pazar olma özelliği taşıyor.
Özellikle ramazan ayında yoğunlaşan çarşıda ithal ve yerli pek çok hurma türü alıcısını bekliyor.
İthal hurmaların fiyatları nedeniyle yerli üretime tercih edilirken fiyatı diğerlerine göre daha fazla olmasına rağmen "meçhul" hurması da talep görüyor.
Ebadı biraz daha büyük ve daha lezzetli olan ve "hurmaların kralı" olarak isimlendirilen "meçhul"a rağbet özellikle ramazan ayında daha da artıyor.
Diğer hurmalara göre fiyatının biraz daha pahalı olmasına rağmen Faslılar meçhul hurmasının iftar sofrasında olmasına özen gösteriyor.
Yerli üretim tercih edilmiyor
Hurma tüccarı Hişam el-Uneybe, "Geçmiş yıllara göre düşüş olsa da bu yılki ramazan ayında hurma satışları iyi" dedi.
Fiyatları nedeniyle yerli ürünlerin tercih edilmediğini ifade eden Uneybe, mesela "Cihel" hurmasının 20 dirhemden (2 dolar), 40 ila 50 dirheme (4-5 dolar) yükseldiğini aktardı.
Uneybe, bunun talebin yanı sıra akaryakıt ve ulaşım ücretlerindeki artıştan da kaynaklandığını dile getirdi.
İthal hurma fiyatlarında ise geçen yıla göre önemli bir değişiklik olmaması nedeniyle müşterilerin ona yöneldiğini anlatan Uneybe, yerli üreticinin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
"Meçhul hurması yalnızca zenginlerin sofrasına has bir yiyecek olmaktan çıktı ve her vatandaşın alabileceği hale geldi. Geçen yıllara göre piyasalarda talep patlaması yaşayan bir ürün haline geldi." diyen Faslı tacir, meçhulun fiyatının kalitesine göre 50-60 dirhem (5-6 dolar) ile 120 dirhem (12 dolar) arasında olduğunu aktardı.
Son dönemde müşteri akınına uğrayan çarşıda, müşterilerin fiyatlar konusunda tüccarlarla hemfikir olmadığı itirazlarından anlaşılıyor.
Memur maaşıyla geçindiğini belirten Aziz el-Hubeybi, kilosu 80 dirheme ulaşan meçhul hurmasından alamadığını söyledi.
Hubeybi, "Vatandaş, fiyatları daha makul olduğu için ithal hurmalara yöneliyor." diye konuştu.
İthal hurma satıcısı Hamid el-Galebi de müşterinin talebi üzerine hareket ettiklerini, talep gören ürünü satmaya çalıştıklarını söyledi.
Galebi, çarşıda yerli hurma satışı yapan pek çok dükkan olduğunu yönelimin ithal hurmaya olduğunu tekrarladı.
Son haftalarda hurma fiyatlarında artış yaşanırken Tarım Bakanlığı bunun nakliye maliyeti ve akaryakıt fiyatlarındaki artıştan kaynaklandığını belirtiliyor.
Fas hurma üretiminde dünyada 7. sırada
Tarım Bakanlığının son verilerine göre Fas, 453 çeşidin yer aldığı yıllık ortalama 135 bin tonluk üretimle hurma üretiminde dünyada yedinci sırada yer alıyor.
Kuraklık nedeniyle ise bu yıl hurma üretimi 108 bin tona geriledi.
Halihazırda yaklaşık 6 milyon hurma ağacının bulunduğu Fas, 2030 yılına kadar yıllık 300 bin ton hurma üretmeyi hedefliyor.
Hurma yetiştiriciliği, Fas vahalarındaki zirai faaliyetlerin temeli olduğu belirtiliyor; bu alanda çalışan 1,4 milyondan fazla Faslı tarım gelirinin yüzde 20 ila yüzde 60'ını oluşturuyor.
