Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan; 2022 yılı ilk yurtdışı gezisini beklenilenin aksine Azerbaycan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne değil de Arnavutluk’a yaptı.
Yoğun geçen günübirlik Arnavutluk ziyareti, Balkanlar’da Dengeleri sarsacak.
Malum; Ukrayna ısınırken asıl problem Balkanlarda.
Kosova, Sırbistan, Bosna Hersek, Arnavutluk ve Yunanistan hattında çatırtı sesleri duyuluyor.
Farklı ülkeler, çıkarları için kışkırtıcı rol üstleniyor.
Ama Türkiye; tartışmalı taraflar arasında Hakemlik/ Arabuluculuk rolü alabilecek kapasite ve güvenilirliğe sahip.
Arnavutluk coğrafyası ve tarihine bakalım biraz.
Arnavutların kökeni milattan önce 600’lü yıllara dayanır. Tarihi kaynaklara göre bu günkü Arnavutluk topraklarında İliryalılar yaşadılar. İliryalılar cesaret, kahramanlık ve boyunduruk altına alınamayışları ile ünlüydüler.
Siyaset Bilimci ve tarihçilere göre, Arnavutluk; Balkanların anahtarı olarak adlandırılıyor. Adriyatik Denizi’ne olan uzun kıyısı ile Stratejik ve Askeri açıdan önemli bir konumda. Balkanların güney ve kuzeyini birbirine bağlıyor.
Avrupalılar kasıtlı olarak; Balkan Coğrafyasını, Güney Doğu Avrupa olarak adlandırıyor. Böylelikle Balkanları, Osmanlı geçmişinden arındırmak istiyorlar.
Arnavutlar; Balkanların en eski milleti olması dalayışı ile kendilerine özgü dilleri var. Büyük göçler, işgaller, din kökenli medeniyetler Arnavutça’yı etkilemiş. Latince, Yunanca, Sırpça, Arapça ve Türkçe bir hayli kelime var dillerinde.
Arnavutlar, Roma İmparatorluğu’nun etkisiyle önce Hristiyanlığı kabul ettiler. Kilisenin ikiye bölünmesiyle bir kısmı Katolik bir kısmı da Ortodoks Mezhebine geçti.
1415’den itibaren Osmanlı fetihleri başlamış; Arnavut Beyleri Osmanlı idaresini kabul etmişlerdi. Osmanlı idaresine tam geçiş tarihi 1500’lü yıllarda başlar.
Osmanlı; dini baskısı uygulamamış buna rağmen Arnavut halkının çoğu İslam ile şereflendi.
Sırp/ Yunan Ortadoks kilisesinin baskısı da halkın Müslümanlığı kabullenmesinde etkili oldu.
Arnavutlar Hristiyan ve Müslüman olarak kimliklerini korudular.
Bu gün Balkanlar’ın en kalabalık Müslüman nüfusunu Arnavutlar oluşturuyor.
Arnavutlar; Yunanistan, Karadağ, Makedonya ve Sırbistan’da yaşıyor. Tabi Kosova Devleti’nin ana unsuru Arnavutlar.
Modern milliyetçilik akımı Balkan milletleri arasında hızla yaygınlaşırken, Arnavutlar geç katıldılar.
Osmanlı devleti ile yakın ilişkileri bu durumda etkili oldu. Osmanlı bürokrasisinde Arnavut kökenli birçok paşa vardı. Öyle ki Arnavut taşrasından birisinin çocuğu tıbbiye okuyabiliyordu.
Arnavutlar; 1912’de Osmanlıya karşı bağımsızlığını ilan etse de 1913 Balkan Harbi esnasında İstanbul’da Sultan Reşad’ın “ Cihad-ı Ekber( Büyük Cihad)” çağrısına sessiz kalamadılar.
50 bin civarında gönüllü Arnavut; iaşe ve teçhizat talebi olmadan yedi düvele karşı cephede savaştı.
Maalesef Balkan Harbi Müslüman ahali için katliam ve sürgünle sonuçlandı. Modern Avrupa kurulurken; Çameriya’da ki( Yunanistan işgali altında) çoğunluk Müslüman Arnavut yok edildi. Hristiyan Arnavutlarda asimilasyona uğradı.
Yine aynı şekilde Sırbistan’da da birçok kentte aynı durum yaşandı. Kosova ve Sırbistan’dan İstanbul’a göç eden Arnavutlar bir daha geri dönmediler.
Günümüz Arnavut Aydınlarından Dr. Olsi Jazhexi’nin de söylediği gibi: “ Endülüs Müslümanlarının başına gelen, 1913’de Balkan Müslümanlarının başına geldi. Osmanlı çökerken, en büyük zulüm Müslümanların kıyım ve katliama uğraması oldu.”
Balkanlarda Osmanlı-Türk egemenliğini objektif ve gerçekçi gözle görenler de var. Mesela 90’larda Belgrat’ta haftalık yayımlanan Politikin Svet dergisinde çıkan bir makalede: “Osmanlılar döneminde 500 yıl içinde öldürülenlerin sayısı, II. Dünya Harbi’nde Yugoslavya’da Komünist Partizan ve Sırp Çetniklerin arasındaki çatışmada 4 yıl zarfında öldürülenlerin sayısından azdır.” itirafıyla karşılaşılmıştır.
Daha sonra Komünist Enver Hoca yönetimi Arnavut halkı üzerinden silindir gibi geçti. Halk ekonomik, dini hem de kültürel çöküntüye uğradı. Arnavutluk dünyadan soyutlandı ve sadece Maoist Çin ile yakınlaştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 17 Ocak‘ta Arnavutluk’a düzenleyeceği ziyaret öncesinde başkent Tiran önemli bir toplantı yapıldı.
Türkiye Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından başkent Tiran’da “Balkanlar’da barış, istikrar, kalkınma: Türkiye-Arnavutluk ilişkileri” konulu panel düzenlendi.
Her iki ülkeden akademisyenlerinin katıldığı toplantının ana gündemini “ Türkiye ve Arnavutluk’un NATO çatısı altında dengeleyici unsurlar ve her türlü belirsizliğe karşı ortak mücadele olabileceği” oluşturdu.
Toplantıda; Arnavutluk- Türkiye ilişkilerinin sıfırdan başlamadığı ortak tarih ve kültüre dayandığı dile getirildi. Her iki devlet arasındaki ilişkinin köklü ve birbirini tamamlayıcı olduğu hatırlatıldı.
Toplantı; Cumhurbaşkanının ziyaretine hazırlık, gündem oluşturma amaçlı yapıldı.
Türkiye ile Arnavutluk siyasi ortak iken ikili anlaşmalarla bu seviye Stratejik Ortaklığa çıkarıldı.
Kosova Devleti kurulunca; ilk Amerika ikinci olarak da Türkiye’nin tanımış olması Arnavut halkı nezdinde önem taşıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan; burada yaptığı konuşmada “Balkanların ortak iradesini ve özgün sesini yansıtan tek Balkan forumu olan Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci çatısı altında da Arnavutluk'la örnek bir dayanışma içerisindeyiz. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ise dayanışma sergilediğimiz bir diğer bölgesel platformdur. Türkiye ve Arnavutluk'un bölgede barış ve istikrarın kökleşmesi bakımından müştereken oynadığı rolü sadece bu örneklerde dahi çarpıcı şekilde görmek mümkündür. Bu vesileyle Arnavutluk'u, 1 Ocak 2022 tarihinde üstlendiği Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi geçici üyeliği için de tebrik ediyorum. Geçmişte bizim de icra ettiğimiz bu görev boyunca sahip olduğumuz tecrübeleri Arnavutluk'la paylaşmaktan memnuniyet duyacağız" dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan; Arnavutluk’ta ki FETO Terör Örgütü iltisaklı yapılanma için ciddi uyarıda bulundu. “Arnavutluk'tan, ülkedeki FETÖ yapılanmasına karşı hemen ve topyekun harekete geçerek ilişkilerimizin bu sebeple gölgelenmesine meydan verilmemesini bekliyoruz. Tıpkı Türkiye gibi, tıpkı pek çok ülke gibi Arnavutluk'un milli güvenliği için de bir tehdit oluşturan bu yapıdan ne kadar çabuk kurtulursanız geleceğinize o derece güvenle bakabilirsiniz.”
Başbakan Edi Rama daha önce birkaç kez uyarılmasına rağmen FETO yapılanması ile ilgili adım atmadı. Demokrasi ve fikir hürriyetini bahane etmesine rağmen muhtemelen Amerika ile ilişkilerini göz önünde bulunduruyor.
Fakat bu sefer yasal süreç başlatılabilir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın esas ziyaret amacı; 2019 depremi ile inşaatı başlatılan 522 konutun hak sahiplerine teslimi törenine katılmak olarak hazırlandı.
Farklı alanlarla ilgili yapılan 7 Anlaşma, ziyaretin ciddi olarak planlandığını gösteriyor.
Haberleşmeden kültüre, eğitimden güvenliğe birçok konu anlaşma ile imza altına aldı.
Burada ki dikkat çekici husus özellikle Arnavut Güvenlik Güçlerinin Türkiye tarafından eğitilecek olması.
Balkanlarda tansiyon yükseliyor. Avrupa’nın güvenirliği çoktan tartışmaya açıldı.
Brüksel merkezli bir gazetede, "AB'nin bölgede güvenilirliğini yitirdiği, Türkiye'nin ortak tarihi mirası ve farklı sebeplerle Balkan ülkeleriyle yakın ilişkiler kurduğu, AB'nin ve NATO'nun Türkiye'ye ihtiyaç duyduğu" Cumhurbaşkanı Erdoğan’a soruldu.
Cevaben, Erdoğan: “ Avrupa Birliğinden ziyade esas olan NATO’nun tavrıdır“ dedi.
Türkiye Arnavutluk’u Balkanlar’da kalıcı barış ve istikrarın tesisinde stratejik öneme sahip bir ülke olarak görmekte ve bu ülkenin istikrarını pekiştireceğine inandığı Avrupa-Atlantik kurumlarıyla bütünleşmesine destek vermektedir.
Türkiye ile Arnavutluk; NATO ile kalkınma, güvenlik, iyi komşuluk, barış, bölge ile kıta ve ötesindeki istikrar için yapılan ortak çabalarda güvenilir ortaktır.
Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Türkiye'nin, Avrupa Birliği’nin (AB) güvenliği için kaçınılmaz, vazgeçilmez ve yeri doldurulamaz bir unsur olduğunu söyledi.
Velhasıl; Türkiye, Balkanlar’da her daim hazır olduğunu, bölge halkına sahip çıktığını dost ve düşmanına göstermiş oldu.
“Adriyatik’ten Çin Seddine…” Güçlü Türkiye, çoktan yola çıktı.
.
Mehmet Yıldırım, dikGAZETE.com
https://www.trthaber.com/haber/ekonomi/turkiye-ile-arnavutluk-arasinda-7-anlasma-imzalandi-646073.html
https://www.trthaber.com/haber/gundem/cumhurbaskani-erdogan-arnavutluktan-fetoye-karsi-harekete-gecmesini-bekliyoruz-646076.html
https://tr.sputniknews.com/20220117/arnavutluk-basbakani-rama-turkiye-abnin-guvenligi-icin-kacinilmaz-bir-unsur-1052827856.html