ANKARA'NIN HANI ÇENGELHAN
Geçmişten günümüze Çengelhan:
2005 yılında Koç Holding tarafından kiralanıp restore ettirilen ve günümüzde Ankara Rahmi M. Koç Müzesi olarak faaliyet gösteren bu Han, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yani 1522-23 tarihinde inşa edilmiştir. Klasik Osmanlı mimarisinin güzel bir örneği olan Han, taş ve tuğladan yapılmış olup dikdörtgen planlıdır. Restore edilerek müzeye dönüştürülen yapı, tarihî atmosferini koruyarak modern bir müze konseptine uyarlanmıştır. Han’ın Kanuni’nin kızı Mihrimah Sultan’ın eşi Damat Rüstem Paşa’nın vakfına bağlı olduğu bilinmektedir.
Çengelhan gerçekten de tarih kokan bir yer. Giriş kapısının üstünde inşa kitabesinde sülüs hattıyla şunlar yazılıdır:
“Tamam oldu çün binası bu hanın sarayıdır hakikat kârıbanın.”
“Tamam olduğunu görüp dedi dil.”
“Melih’il-hayır tarihin bu hanın 1522.” [1]
Geçmişin izlerini günümüze taşıyan Çengelhan, içerisinde barındırdığı eserleriyle ziyaretçilerini adeta büyülüyor. Osmanlı devrinde İpek Yolu üzerinde bulunan Çengelhan, Anadolu kervanlarının ticari uğrak noktası olmuştur. Çengelhan, konum olarak Ankara, Atpazarı Mahallesi Kaleönü Depo Sokak'ta bulunmaktadır.
Ünlü zengin iş adamı Vehbi Koç'un iş hayatına ilk adımını attığı dükkân da bu avluda yer almakta. Hatıralarında Vehbi Koç, Han’dan şu şekilde söz etmiştir:
“O zamanlar Ankara’da ticaretin toplandığı yer Atpazarı’ndaki hanlar ve çevresindeki mağazalardı. Çengel Han çok eski bir handı, bugün hâlâ yerindedir, fakat çok basit, çok harap bir binadır. Burada bir yaz tatili beş ay kadar çalıştım. Şimdi yılını iyi hatırlayamıyorum, 13 ilâ 15 yaş arasında böyle bir yaz stajı da yaptım. Yaz sonunda ayrılmış ve okuluma dönmüştüm.”
Çengelhan’dan Rahmi M. Koç Müzesi’ne:
Ankara'nın tarihi dokusunu ve endüstri mirasını en iyi şekilde yansıtan yerlerden biri olan Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi, Türkiye'nin ilk ve tek sanayi müzesidir. Müzede sergilenen eserler arasında, Osmanlı dönemine ait mühendislik ve endüstri objeleri, 19. ve 20. yüzyıllara ait çeşitli araçlar ve teçhizatlar, otomobiller, uçaklar, denizcilik araçları, makineler ve endüstriyle ilgili birçok farklı objeler yer almaktadır.
-Müzede sergilenen Minneapolis Moline Türk tarafından üretilen UTSD traktör modeli
Müzede ayrıca 2018 yılında, Amsterdam Rijksmuseum Envanterinde ‘A2055’ koduyla bulunan, 18. Yüzyıla ait olduğu bilinen, “Anonim Ankara Manzarası tablosu”, Koç Üniversitesi VEKAM ve Rahmi M. Koç Müzesi işbirliğiyle geçici izin tahsis edilerek Ankara'ya getirilerek sergilenmiştir.
Resmin sağ alt kısmında yer alan tiftik keçilerinin, eserin Ankara'ya ait olduğunu ortaya koyan en önemli etken olduğu ifade edilir. Tabloda, Hacı Bayram Camisi, Julianus Sütunu, Ankara Kalesi, Mahmut Paşa Bedesteni, Kurşunlu Han gibi mekanlar resmedilmiştir.
-Cumhurbaşkanlığı Özel Kalem Müdürü Prof. Dr. Hasan Doğan’ın 18. Yüzyıl ‘Anonim Ankara Manzarası’ tablosu önünde bir müze hatırası
Ziyaretçiler bu müzede, Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kadar uzanan geniş bir tarihî ve teknolojik yolculuğa çıkabilirler. Müzenin koleksiyonunda yer alan objeler, sadece Türkiye'den değil, dünyanın dört bir yanından toplanmış nadir ve değerli parçaları içerir.
Çengelhan Rahmi M. Koç Müzesi, eğitim faaliyetleri ve çeşitli etkinliklerle de dikkat çekmektedir. Öğrencilere ve araştırmacılara yönelik eğitim programları, atölye çalışmaları ve rehberli turlar düzenlenmektedir. İlaveten müze, belirli dönemlerde özel sergilere ve sanatsal etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. Eh ne demişler; sanatın özü, görünmeyeni görünür kılmaktır…
.
Hülya Ayhan, dikGAZETE.com
[1] https://ansiklopedi.vkv.org.tr/Kategoriler/Mekanlar/Kultur/Cengelhan