OSMANLI'DAN MACARİSTAN'A, GULAŞ’IN LEZZET YOLCULUĞU
Macaristan, özellikle başkenti Budapeşte, tarihi boyunca birçok kültürel ve siyasi değişime tanık olmuştur. Bu değişimlerin başlıcalarından biri, Osmanlı İmparatorluğu'nun bölgeye olan etkisidir. Tuna Nehri, Osmanlılar için stratejik ve ticari açıdan büyük önem taşımaktaydı.
Osmanlı İmparatorluğu'nun genişlemesiyle birlikte, mutfak kültürleri de birbirine karışmış ve bu süreçte birçok geleneksel yemek çeşitleri farklı toplumlar arasında yayılmıştır. Bu yemeklerden biri de Osmanlıların “Kul Aşı” olarak adlandırdığı ve Macarların "Gulaş" (Gulyás) olarak benimsediği yemektir.
Kul Aşı, Osmanlı İmparatorluğu'na ait bir yemektir. Osmanlı döneminde Macaristan'a tanıtılmış ve zamanla Macar mutfağının vazgeçilmezlerinden biri haline gelmiştir. Etimolojik olarak “Kul Aşı”, Osmanlı İmparatorluğu'nda “kul” (asker) ve “aşı” (yemek) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Osmanlı askerleri tarafından sıklıkla tüketilen bu güveç yemeği, et ve sebzelerin bir arada pişirilmesiyle yapılmaktaydı.
Tarihsel Etkiler:
16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı İmparatorluğu, Avrupa'da geniş topraklara hakim olmuştur. Bu dönemde Osmanlı mutfak kültürü de çeşitli bölgelere yayılmıştır. 1683 yılında Viyana kuşatması sırasında Osmanlı ordusu, bölgeye birçok geleneksel yemeğini tanıtmıştır. ‘Kul Aşı’ da bu yemeklerden biri olarak Macarlar tarafından benimsenmiştir. Macarlar, Osmanlı mutfağından aldıkları ‘Kul Aşı'nı zamanla kendi damak zevklerine göre uyarlamış ve bu yemeği “Gulaş” olarak adlandırmışlardır. Günümüzde Macar Gulaşı, Osmanlı Kul Aşı ile benzerlikler taşımakla birlikte, kendine özgü baharatlar ve malzemelerle farklı bir lezzet kazanmıştır.
Coğrafi Konumu:
Macaristan'ın coğrafi ve doğal güzellikleri de oldukça dikkat çekicidir. Bunlardan biri Tuna Nehri'dir. Avrupa'nın en uzun ikinci nehri olan Tuna, Budapeşte'nin içinden geçerek, şehre muazzam bir güzellik katar. Tuna Nehri, yüzyıllardır Macaristan'ın ticaret, ulaşım ve kültürel hayatında önemli bir rol oynamıştır. Nehrin kıyısında yer alan Budapeşte, birçok tarihi yapıya ev sahipliği yapar. Buda Kalesi, Parlamento Binası ve Zincir Köprüsü gibi yapılar, Tuna Nehri'nin muhteşem manzarası eşliğinde şehre benzersiz bir karakter kazandırır. Tuna Nehri kenarındaki restoranlarda ve kafelerde, Macaristan'ın zengin mutfağına ait lezzetleri deneyimleyebilirsiniz. Bu lezzetlerin başında tabii ki Macaristan Gulaşı gelir. Tuna Nehri kıyısında Gulaş yiyerek hem tarihi hem de doğal güzellikleri aynı anda yaşamak mümkündür.
‘Kul Aşı'nın Tarifi:
Malzemeler:
- 500 gram kuşbaşı dana eti
- 2 yemek kaşığı sıvı yağ
- 1 büyük soğan, doğranmış
- 2 diş sarımsak, doğranmış
- 2 adet havuç, doğranmış
- 2 adet patates, doğranmış
- 1 adet kırmızı biber, doğranmış
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 2 tatlı kaşığı kırmızı toz biber
- 1 tatlı kaşığı kimyon
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 çay kaşığı karabiber
- 4 su bardağı su veya et suyu
- 1 defne yaprağı
- 1 çay kaşığı kekik
- 1 çay kaşığı nane
Hazırlık:
İşte ‘Gulaş’ diye bilinen ‘Kul Aşı’nın 10 adım süren sofraya gelme yolculuğu:
1. Geniş bir tencerede sıvı yağı ısıtın.
2. Doğranmış soğanları ekleyin ve pembeleşinceye kadar kavurun.
3. Sarımsakları ekleyip birkaç dakika daha kavurun.
4. Kuşbaşı doğranmış dana etlerini ekleyin ve etlerin rengi değişinceye kadar pişirin.
5. Doğranmış havuç, patates ve kırmızı biberleri tencereye ekleyin ve birkaç dakika daha kavurun.
6. Domates salçasını ekleyip karıştırın.
7. Kırmızı toz biber, kimyon, tuz ve karabiberi ekleyip iyice karıştırın.
8. Suyu veya et suyunu tencereye ekleyin. Defne yaprağı, kekik ve naneyi de ekleyin.
9. Tencerenin kapağını kapatın ve kısık ateşte yaklaşık 1,5-2 saat pişirin, ara sıra karıştırarak etlerin ve sebzelerin iyice yumuşamasını sağlayın.
10. Kul Aşı'nı sıcak olarak servis edin.
Afiyet olsun.
.
Hülya Ayhan, dikGAZETE.com