KORUMUZ, FİRDEVS CENNETİMİZDİR
Koru (Avkorusu, Paradaida veya Paradeisos ve Firdevs)
Paradeisos kelimesi: Yunanca παράδεισος, hayvan bahçesi, park; Latince paradisus; İbranice pardes; Yunanlılarca Avesta pairi.daêza kelimesinden “etrafı çevrilmiş sınırlı alan“ karşılığı olarak alınmıştır.
Refah ve bereketin, güvenliğinin sağlanması, yazıtlarda da tekrar tekrar anlatıldığı üzere, Asur kırallarının öncelikli görevleri arasında MÖ 11’inci yüz yıldan beri saray bahçelerine ağaç ve fundalıklar dikilmiş, evcil olmayan hayvanlar beslenmiştir. Aynı zamanda yukarıda belirtilen yönetici görevlerinin yerine getirildiğinin görünür birer kanıtı olan bu bahçeler, dinlenme mekânı ve bahçecilik kültürüne ilgi uyandırmıştır.
Tüm Asur kırallığını temsil eden bu bitki örtüsü ve hayvanlar âlemi, bu bahçeler ile kırallığın tamamında kopya edilir. Ninova’da bahçeler inşa ettiren Sennacherib hâlâ bilinmektedir.
Ahamanişler bu eğilimi, süs bahçeleri ve yaban bahçeleri şeklinde iki yönlü olarak devam ettirmiştir.
Farsçada bu “pairidaeza” kavramı sur, yuvarlak çit ve çitle çevirme anlamınadır. Farsça bir kavram olarak; parkı çevreleyen duvar anlamında nitelendirilmektedir. Bu terim zamanla, din esaslı bir bahçe düzenlemesine (cennet bahçesi), Hıristiyan mimarisi bağlamında “Tanrının Bahçesi”ne dönüşür.
Paradeisos dini dilin bir parçası haline gelmiştir. Bu terim Yeni Ahit’te, Eski Ahit’tekinden çok nadir olarak farklı kullanılmıştır. Paradeisos kelimesinden Aden bahçesi için cennet ifadesi türemiştir (aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie, Wechseln zu: Navigation, Suche)‘den çeviren: Hüseyin Turan Bağçeci, Çalışma Ataşesi-Münih.
Ksenofon’u tercüme eden Oğuz Yarlığaş, paradeisos’u Türkçeye “koru” olarak çevirmekle (Ksenofon, 2011: 31) isabetli bir iş yapmıştır. Biz buna “av korusu” diyoruz. Koruların etrafı parça taşlarla çevrilmektedir.
Paradeisos, Farsça paradaida kelimesinden türetilmiştir (Ksenofon, 2011: 629).
Cennette bir bahçenin adı olan Firdevs de paradeisos kelimesinden gelmektedir.
Para; pare, parça; daida hastalık hastası, bir şeyi zevk için yapma ve hobi, paradaida’nın ise zevk, eğlence için ayrılmış yer gibi anlamları olabilir. “Her pâdişâhın bir korusu vardır. …” hadis-i şerifinden, pâdişâhların eğitim için korular tesis ettikleri ve korularda avlandıkları anlaşılmaktadır.
Fırdevs ve Adn (Παράδεισος, Paradeisos, Aden) Kur’an’da zikredilen Cennet bahçeleri, yâni Korulardır.
Parasang: Pareseng: Parça taş (Fersah), 3 mil, 5 bm veya bir saatlik bir mesafe demektir.
(Alıntı: Ramazan Topraklı, Yol ve Tarih, Semih Ofset, İskitler, Ankara-2012, s.66)
Yazıyı uzatmayacağım.
17 Eylül 1176 tarihinde vukû bulan Miryokefalon savaşında Sultan Kılıcarslan’ın ordugâh kurduğu Gelendost- Kötürnek (Madenli) köyündeki on yüzlerce yıllık bir meşe korusu, yâni Güdül Korusu, mermer ocağı yapılmak isteniyor.
20-30 yıl öncesine kadar köy tüzel kişiliğine ait olan Güdül Korusu, yakın zaman önce Orman İdaresine bağlandı.
Orman İdaresine bağlandı da, O, buraya bir meşe mi dikti?
Şimdi de mermer ocağı için izin veriyor?
Kimin malını, kime veriyor?
Birilerinin üç beş yıllık zevki için, yüzlerce yıllık Firdevs cennetimiz, cehennem yapılmak isteniyor.
Şu iyi bilinsin ki; korumuzu, yâni cennetimizi cehenneme çevirenlerin, çevrilmesine izin verenlerin, çevrilmesine göz yuman ve sessiz kalanların, öte dünya cennetleri de olmayacaktır.
Güdül Korusu, taşların içinde hayat bulmuş, yaklaşık 400 dönüm kadar bir meşe korusudur. Adını korunun batı kısmındaki bir Roma öreni üzerindeki eski Güdül köyünden alır. İki üç asır kadar evvel Güdül ahalisi, Kötürnek ve Bağlı köyüne göçmüş. Halk, korunun odunu, palamudu ve yaprağından faydalanır.
Küçükbaş hayvanlar için bir otlaktır. Eskiden palamudun kapçığı dericilikte kullanılırdı. Meyvesini hayvanlara yedirir, hatta kestane gibi kendimiz de yerdik.
Babamın ebemden naklettiğine göre İstiklâl Harbinde dekovil hattında çalışan “Amele Taburu”, palamut unuyla, arpa-buğday ununu karıştırarak yaptıkları acı ekmeği yermiş.
Koru, köy tarihinin bir parçasıdır. Azıcık aklı, vicdanı ve tarih şuuru olan birisi, Güdül Korusu’nun yok edilmesine izin veremez ve göz yumamaz.
.
Ramazan Topraklı, dikGAZETE.com
Resim 1. Eğirdir’deki mermer ocakları tahribatı görülmektedir. Foto: Osman Gâzî Özgüdenli
Resim 2. Gelendost-Kötürnek (Madenli) köyü Güdül Korusu. Foto: Ali Osman Kaya
Resim 3. Gelendost-Kötürnek (Madenli) köyü Güdül Korusu.
Resim 4. Gelendost-Kötürnek (Madenli) köyü Güdül Korusu