R.1: 1/200 bin ölçek Mysia Olympos [HGM]: Slymeon [Simeon] T., 1550 rakımlı Altıardıçdüzü. Beliatoba 1795 rakımlı Çakşırlı T.?
Lobitzos, Libotanion Boğazı ve Delphinas Bahçeleri
Öz
Makalenin amacı, Balkanlar’da sanılan Libotanion Boğazı, Lobitzos, Plavitza, Toplitzo, Delphinas Bahçeleri, Pelagonia, Herakleia vs. gibi bazı yer adlarının Eğirdir Gölü civarında bulunduklarını göstermektir. Zira yaklaşık 500 yıl önce Göller Bölgesi ve bilhassa Eğirdir Gölü’nde vukûbulan coğrafî değişim ile bazen Trakya olarak da yazılan Thrakesia teminin yeri bilinememiş ve Eğirdir Gölü civarında vukûbulan olaylar, Trakya ve Balkanlar’da gösterilmiştir. Bunların başında da 29 Nisan 1091 tarihinde Barla önünde yapılan Lebounion [Küçük Aslan] harbi ve Uz/Oğuz Gölü [eski Eğirdir Gölü] gelmektedir.
Açar Kelimeler: Lobitzos, Libotanion Boğazı, Plavitza, Pelagonia, Delphinas Bahçeleri, Menderes ağzındaki bahçeler
Giriş
Yaklaşık 500 yıl evvel Göller Bölgesi’nde coğrafî değişim olmuş; göl sularının yükselmesiyle Beyşehir Gölü ile Kıreli Gölü, Eğirdir Gölü ile Hoyran Gölü birleşmiş ve bugünkü Beyşehir ve Eğirdir gölleri ortaya çıkmıştı. Bu arada Hoyran ve Eğirdir gölleri arasında bulunan 14-15 km boyundaki ova, ovadaki birçok kent, suları Hoyran’dan Eğirdir’e [kuzeyden güneye] doğru akan Halys, Menderes, Sangarios ve daha birçok adı bulunan derin ırmak, bu ırmak üzerindeki köprü ve köprüden geçmekte olan Anayol [Kıral Yolu] göl suları altında kalmıştı. Bu coğrafî değişim fark edilemediği için de Anayol ve göl suları altında kalan, kalmayan birçok isim başka coğrafyalara taşınmıştır.
Daha önce Kelene [Kelainai], Apameia, Ainos, Phokai, Efes [Apasa], Kyzikos, Adrianopolis, Damatriu, Aspra [Bergama], Sidera, Hades, Rousion, Çoru, Boulgarophygon, Küçük İznik, Dristra, Bitzina [Becene], İstros [Tuna], Yüz Tepeler, Oğuz Gölü, Lâdik, Bahçeler, Anayol ve daha birçok yeri tespit ettim [bk. Har.1].
Şimdi de başka yerlere götürülen Libotanion Boğazı, Lobitzos, Plavitza, Toplitzo, Delphinas Bahçeleri, Pliskoba vs. üzerinde duracağım.
Lobitzo, Libotanion Boğazı, Plavitza, Toplitzo
1049 yılında Türkler’e karşı gönderilen 15 bin atlı Peçenek, epey bir yol aldıktan sonra Edremit’e [Demetriu: Yalvaç-Aşağıtırtar] geldiklerinde şarka gitmekten vazgeçtiler ve Hoyran Gölü’nün şark sahilini takiple Lobitzo adlı yere geldiler; Kemer Boğazı’nı geçerek, St. Taras manastırı yanına çıktılar. Buradan da Trabitza’daki [Uluborlu önü] Peçenekler’le birleştiler. Selte, Lobitzo’da kaldı ve Bizanslılara mukavemet etmek istedi, ama sonunda yerini terkle öncekilere katıldı. Kemer Boğazı köprüsü, Bizans askerince tutulduğu için Peçenekler, boğazı, Lobitzo yakınından geçiyorlar. Selte, Peçenekler’in gölün ayağını rahat geçmeleri için artçılık görevi yapmıştır. Peçenekler, Yüz Tepeleri [Senirkent ovası] işgal ettiler [Kurat, 2016: 163-166].
Lobitzo, Boğaz’ın şark kıyısı ve Edremit’in 8-9 km güneyi, Yenice Burun-ören olmalıdır. Peçenek konusunu daha önce işlediğim için diğer Peçenek kısmına girmiyorum. Tarihçi, 15 bin atlı Peçenek’i, hiçbir mantıklı açıklaması olmadan, İstanbul Boğazı’nı geçirerek, Bulgaristan Şumnu taraflarına götürmüştür [bk. Har.1-2-3].
Dakia [Romania: Şuhut bölgesi] beyleri, vaktiyle Rumlarla yaptıkları antlaşmaya uymak istemediler; bu haber, eskilerin Moesia'lılar [Mysia] dediği Sarmat'ların [Peçenekler] kulağına gidince, onlar da uslu durmak istemedi. Bu halk önceden, Güney Romanya’da [Şuhut güneyi] yaşıyordu; böylece onlar da kitle halinde yola düştüler ve bizim arazimize göç ettiler. Bu göçün nedeni, komşuları Geta'lardan [Oğuzlar] gördükleri düşmanlıktı. Bu nedenle Peçenekler ülkemize girip talan ettiler. İmparator İsaakios, bunu haber alınca Traditza'yı [Triaditza, eski adı Sardika olan şimdiki Sofya; doğrusu Uluborlu önü bir kent] işgal etmesi gerektiğine karar verdi. Önce de doğulu Barbarları [Türkler] püskürtmüş olduğundan, bu ikinci işle kolay başa çıktı. [] Sonuçta İsaakios, Peçenekler’i mağlup etmiş olarak geri döndü. Ne var ki, Lobitzos [dağının] eteğine geldiklerinde, mevsime hiç uygun düşmeyen, kar ile karışık bir sağanak yağmur indirdi; oysa daha 24 Eylüldü [1059], büyük ırmakların suları öylesine kabarıp taştı ki, ordugâhın kurulduğu ova, denize benzer görünüşe büründü [bk. Anna, 1996: 115-117].
[15 bin atlı Peçenek] Triaditza’daki Peçenekler’le birleşince, civar yerleşkelerde yaşayanlarla iletişime geçerek, onları [Heamos’u geçip gelenleri] da bünyelerine aldılar. Hepsi ellerine silah olarak ilkel baltalar, tırpanlar ve diğer metal eşyaları alarak Philippopolis’e ulaştılar ve Tuna nehri ovasında Osmos nehri kıyılarında kamplarını kurdular. Sadece Selte Lobitzos’ta kaldı. Arianitzes, Makedonya’lı birliklerle Lobitzos’ta kamp kuran Selte’ye ulaştı, fakat kaçtığı için yakalayamadı; ama kampını ele geçirmeyi başardı ve sonra geri döndü. Batı’da olanlar bunlardı [Skylitzes, 2016: 185]. Philippopolis için bk. Har.3.
Rumlar bu biçimde üstünlük sağlayınca, az sonra İskitlerin [Peçenekler] güçlü birliklerle Adrianopolis yakınlarında bir yer olan Toplitzo’da ordugâh kurduğu söylentisi ortaya yayıldı [Attaleiates, 2008: 49]. Adrianopolis için bk. Har.1.
Larissa’yı kuşatan Bohemond’a karşı imparator, 7 000 askerle Yağmur Bey ve diğer ücretli askerin gelmesiyle nihayet İstanbul’dan ayrıldı. Larissa yakınlarına varıp da Kellion dağını geçince Anayol’u, halk arasında Kissabos denen dağı sağında bırakıp, […] adlı çayın yakınında bulunan, halkın Plavitza dediği bir kentçiğe ulaştı. Daha sonra imparator, birliklerini Larissa hisarının sağında bırakıp, kendisi, güneşin batmasını bekledikten ve savaşçılarına beni izleyin dedikten sonra, Libotanion Boğazını [Kleisoura; bir dağ dizisini aşmaya imkân veren, vadi nitelikli dağ geçidi] aştı; Rebenikos'un çevresinden dolaştı ve Allage denen yer üzerinden Larissa'nın soluna çıktı [Anna, 163-166].
Mysia Uluborlu-Yalvaç arasıdır. Büyük ırmaklar, […] adlı çay [Lobitzos çayı] ve Orgas; Batı, iki göl arasındaki ırmak ile Eğirdir ve Hoyran gölleri batısı; Heamos, Bozdurmuş dağları; Philippopolis, Senirkent-Kayaağazı yanında; Makedonia, Boğaz’ın şarkı [Thrakesia/Trakya]; Adrianopolis Kötürnek; Larissa Afşar; Kellion [Killene] Çirişli Dağı; Anayol, Kıral Yolu’dur [Har.3]. Libotanion, Kemer Boğazı; Lobitzos, Toplitzo, Libotanion ve Plavitza aynı yer. Umar, Libotanion Boğazı için Kleisoura der. Zira bu yer, Miryokefalon harbindeki Kleisoura ile aynıdır. Umar, hatalı olarak bu olayları, Larissa, Delphinas Bahçeleri, Plavitza vs. kentleri ve Thessalia'yı şimdiki Yunanistan’da gösterir.
Larissa ve Delphinas Bahçeleri
840 Ünlü kargıcı Pelasg soylarına komuta eder Hippothoos, otururlar toprağı bereketli Larissa'da.
Başlarında Ares'in filizi Hippothoos'la Pylaios var, Pelasg soyundan Teutamosoğlu Lethos'un oğlu ikisi de.
Akamas'la yiğit Peiroos var Trakyalıların başında, 845 hızla akan Hellespontos çevirir topraklarını [İlyada, 50-51, 2.Bl.].
***
Delphoi, Phokis [Phokai] bölgesinde bir kent [Herodotos, dizin ve VIII.35] [bk.Har.1].
Magnesia’lıların Thessalia’daki Didyma tepelerinde oturan Delphoi’lulardan geldikleri tahmin edilir [Strabon, XI, V.1.40].
***
İmparator Botaniates’in adamı Borilos [Erbasan?] Bryennios’u kör ettikten sonra babama [Alexios], Batı’da ayaklanan Basilakios’a karşı yürüme emrini verdi. Basilakios, İllyrikon merkez kenti Epidamnos'dan ayrılıp, tüm ülkeye boyun eğdirerek, [önemli yolların kavşağındaki] Thessalia'lıların kentine [Larissa] vardı ve kenti işgal etti [Anna, 1996: 35-36, yıl 1079-1080].
İmparator, [Bohemond’a karşı] Sultan'dan [Süleymanşah] birlikler istedi. Sultan ona, çok deneyimli beylerle 7 000 asker gönderdi; bunların başında Kamyres [Yāmır/Yağmur] vardı. Alexios, bu önlemleri alırken Bohemond, Pelagonia'yı [Herakleia], Trikala ve Kastoria'yı zaptetti. Sonra Trikala'ya geçti ve Tzibiskon'u aldı. Ardından 23 Nis. 1083, tüm askerleriyle Larissa' ya geçti ve kenti kuşattı. Alexios ise, Bohemond'a karşı çok sayıda ücretli asker topladığı için yola çıkışını geciktirdi.
Alexios, Larissa yakınlarına varıp da Kellion dağını geçince Anayol’u [Kıral Yolu], halk arasında Kissabos denen dağı sağında bırakıp, Andronia'nın yanıbaşındaki bir Ulah köyü Ezeban'a indi. Bu yerden, […] adlı çayın oldukça yakınında bulunan, halkın Plavitza dediği bir diğer kentçiğe ulaştı, ordugâhını orada kurdu ve sağlam biçimde, siperli hendekle berkitti. Buradan İmparator, Delphinas Bahçeleri'ne, ardından Trikala'ya gitti. [] Bu sırada imparator, Larissa komutanı Kephalas Leon’dan kaleyi teslim etmek üzere olduğuna dair sert bir mektup aldı. Bunun üzerine başkomutan olarak Nikephoros Melissenos ile İoannakes de denen Kourtikios Basileios'u atadı; bu kişi Adrianoupolis’li şanlı bir savaşçıydı [Anna, 163-166].
Thrakesia’da, Sahilde ve Menderes’in ağzında Bahçeler denilen bir yer vardı [Ramsay, 1960: 119; Kibyrrhaiot sınırında].
Rum kullanımında Makedonia adı çoğu kez Trakya’yı [Thrakesia] kapsıyordu. Attaleiates’in Rhaidesto [Barla veya yanı] yakınlarında mülkleri vardı; kentten [Rhaidesto] birçok kez ve övgüyle söz eder [Attaleiates, 2008: 42, açık.11]. Attaleiates, Barla’lı [Attaleia] olmalıydı ve 1097 Haçlı seferi kaynakları okunursa, Şuhut civarına Romania, Kemer Boğazı’nın şarkına Makedonia denildiği görülecektir [bk. Har.1; Ramsay, 1960: 160, Kadosia].
İlyada’da geçen “Larissa ve hızlı akan Hellespontus çevirir topraklarını” ifadesini bazı arkeolog ve tarihçilere sordum. Aslında Alexiad’daki Larissa’nın Gelendost-Afşar olduğunu Anna’nın metinlerinden çıkarmıştım, ama hata etmemek için tarihçinin bu konudaki görüşlerini merak ettim ve iki arkeologdan şu bilgileri edindim:
Hellespontos [ya da Hellespont], bir nehir değil, Çanakkale Boğazı'nın Antik dönemdeki adıdır. Antik Yunan'da bu boğaza Hellespontos [Ἑλλήσποντος] denirdi, anlamı ise "Helle'nin denizi" ya da "Helle'nin geçidi"dir. Antik dönemde Larissa adı birkaç farklı yerleşim için kullanılmıştır. Bu yüzden bağlama göre farklı anlamlara gelebilir. En bilineni:
1. Larissa [Thessalia], Yunanistan'ın Tesalya bölgesinde yer alır. En büyük ve en meşhur Larissa’dır. Antik Tesalya'nın başkentlerinden biridir. Pelasgların yaşadığı bir yer olarak da bilinir. Bugünkü modern Larissa şehri aynı yerde kuruludur.
2. Larissa [Troad / Troas]. Anadolu’da, Troas bölgesinde yer alan bir başka antik Larissa’dır. Bugünkü Çanakkale ili sınırlarında yer alır. Troya'ya yakın bir konumda bulunur. Bu yerleşim, Homeros’ta da geçer.
3. Diğer "Larissa"lar: Aiolis, Pisis, Lydia gibi bölgelerde de, aynı isimli daha küçük yerleşimler vardı. “Larisa” ismi Pelasg kökenlidir ve genellikle “kale” ya da “hisar” anlamına gelir.
[Pelasg, yâni Luvi halkı, Anadolu menşeli değil mi? Benim size gönderdiğim metin Homeros'tan alınma. RT].
Anadolu halkı. Zaten Troia kenti halkı da yerel Anadolu halkıdır. [Peki, hızlı akan Hellespontus ne oluyor? RT].
Çanakkale Boğazı’ndaki deniz akıntısını anlatıyor muhtemelen. [Çok teşekkür ediyorum. RT].
Larissa Gelendost-Afşar; Delphinas Bahçeleri ve Ramsay’in zikrettiği Bahçeler, Afşar kz., Melen-gömü’deki [Limen kome ve Limenopolis olacak] Mürvet Bağı olmalıdır [Cebeci-Topraklı, 2018: 91, açık.18; bk. Har.1-2].
Bilge Umar, hem “Rum kullanımında Makedonia adı çoğu kez Trakya’yı kapsıyordu” der; hem de, Thrakesia temada vukûbulan yukarıdaki olaylar ile Plavitza, Libotanion Boğazı, Delphinas Bahçeleri ve Larissa’yı Yunanistan Thessalia’da gösterir. Hâlbuki Thrakesia tema için de Trakya, Makedonia ve Thessalia denilmiştir. Yunanistan’daki Thessalia, Larissa, Sparta vs. ile Batı Anadolu’daki birçok Pelasg adı, Kemer Boğazı bölgesinden gitmiş olmalıdır.
İlyada’daki Larissa Afşar’dır. Barla’nın Tralleis adı, “diğer Troja” veya “Neutroja” demektir [bk. N. Gregoras]. Homeros, Truva Kilikya’ya komşu der. Hızlı akan Hellespontus, Kemer Boğazı’ndaki ırmaktır. Bu ırmağın çevirdiği Trakya, Thrakesia temadır. Herodotos ve Strabon bölgemize ışık tutarlar: Delphoi, Barla önündeki Phokai [Phokis] bölgesindedir. Magnesia’lılar, filhakika Thessalia’daki Didyma tepelerinde oturan Delphoi’lulardan gelmiştir. Zira Didyma, iki tepeli Yenice Sivrisi, yâni Kelene Hisarı’dır; Soter Antiochus, iki göl arasındaki Menderes kıyısında oturan Magnetleri Yalvaç; Kelene’de oturanları da, Menderes kıyısı ve Myria’da [İzmir] inşa ettiği Apameia kentinde iskân etti. Bu iki tarihçiden Kemer Boğazı güneyi ve şarkı için Thessalia denildiği anlaşılıyor [Har.1-2-3].
Larissa’nın Asia eyaleti listesinde olması ve “Hadrianoutherai ile Poimanenon arasındaki sıcak kaynaklardan maada Daskylon'da ve Troad'da, Alexandria Troas'dan pek uzak olmayan Larissa şehrinde de sıcak kaplıcalar vardı” kaydı Larissa’nın Afşar olduğuna en büyük delildir [Ramsay, 1960: 127, 178]. Afşar’da hâlâ Selçuklu dönemi bir hamam var. Asia eyaleti, Kemer Boğazı ile Beyşehir arası; Hadrianoutherai, bir adı da Alexandria Charax olan Afşar’ın 11 km şarkındaki Kötürnek köyüdür. Afşar ile Kötürnek arasında olması gereken Alexandria Troas'ın yerini bilemedim; Afşar’ın 7 km kuzeyindeki Çaltı köyü, ya da Köke köyündeki ören yerleri olabilir. [bk. Har.1-2-3].
O [Alexios], düşmanın hızla varışını öğrenince [] Kentlerin Kraliçesinden çıktı ve Trakya'ya varınca ordugâhını [] Almyros ırmağının [Çanakkale Boğazı] yakınında kurdu. Umar, Latin yazımında Halmyros. Hellen dilinde: tuzlu, yavan. Herodotos, Çanakkale Boğazını, Almyros Potamos, "Suları yavan ırmak" diye anmıştır der [Anna, s.26, yaşlı Bryennios isyanı 1079 civarı].
Kentlerin kraliçesi Uluborlu; Trakya, Kemer Boğazı ve şarkı, yâni Thrakesia Tema; Almyros [tuzlu, yavan] ise, Halys, Menderes, Sangarios gibi birçok adı bulunan Kemer Boğazı’ndaki [Hellespontus] ırmaktır. Almyros, ırmağın sıfatıdır. Anna, 1996: 248’de, aynı ırmak için Kentlerin Kraliçesi yakınındaki Bathys Rhyax [derin ırmak] der. Umar, Kentlerin kraliçesi için İstanbul der ki yanlıştır. İstanbul, kentlerin sultanıdır [bk. Attaleiates, Bryennios, vs.].
Bölgede Yunan sanılan halk, II. Brennus [öl. MÖ 278] zamanı, İlyria'dan ve Tuna nehri kıyılarından çıkıp, Bosphorus’u geçerek, Heraclea şehrini yağmalayan; [Boğaz’da] Halys kıyısında koloni kuran Galyalılar’ın soyundandı (Michaud, 1860: 126).
Bu geliş sırasında Galyalılar, Tuna vs. gibi birçok Balkan ismini de Kemer Boğazı bölgesine taşımış olmalıydılar.
Pliskoba [Pliskova], Slymeon [Simeon], Beliatoba, Peristrion ve Mysia
İmparator birlikleriyle Sidera Boğazını geçince, Bitzina yakınında ordugâh kurdu; bu, komşu dağlardan inen bir çaydır. İmparator, aceleyle, Pliskoba'ya doğru yola çıktı ve oradan, Slymeon adlı, yerlilerce "İskitlerin istişare evi" diye de anılan bir doruğa tırmandı. Ertesi gün, İmparator, Silistre'ye yaklaşık 24 Stadia [4 km; Umar, 24 km olmalı der] uzaklıktan akan bir çaya vardı ve ordugâh kurdu. Ama burada Peçenek'ler arkadan, İmparatorun otağına saldırdılar ve hafif silâhlı askerlerden bir haylisini öldürüp, fazla gözüpek savaşan birkaç Mani'ciyi tutsak ederek götürdüler. [] İmparator yola koyuldu; Dristra -bu, Tuna kıyısındaki ünlü hisarlardan biridir-, o hisarı helepolis'lerle kuşatmak niyetiyle ulaştı [Anna, 1996: 218].
01.10.1084 veya 24.01.1090 Güneş tutulması hilesiyle tutuklanan Peçenek elçilik heyeti, Konstantinopolis’e sevk edildi. Elçiler yolda Küçük İznik’e [Uluğbey] geldiklerinde birbirlerini çözdüler; muhafızları boğazlayıp, dağ yoluyla eldaşlarına ulaştılar. Bizans ordusu, Balkanları [Bozdurmuş dağları] Demir Kapı’dan [Şuhut-Arızlı: Sedra: Cedrea] geçerek, Tuna’ya [İstros: Papa çayı] dökülen Bitzina nehri [Uluborlu-şehir çayı] boyunca ilerlemekte idi. [] İmparator Derster’in [Dristra: Uluğbey] güneyindeki eski Bulgar başkenti Pliskoba şehrinin bulunduğu yere geldi. Burada Simeon [Slymeòn] denilen ve yerlilerin “İskitlerin istişare evi” adını verdikleri tepe, Bizans ordusu tarafından işgal edildiyse de, savaşa uygun bir yer olmadığı için daha ileri gidilmesi emredildi. Sonunda Derster yakınındaki bir nehir sahili karargâh için uygun bulundu ve Bizans ordusu burada kamp kurdu. [] İmparatorun niyeti Derster’i kuşatmaktı [Kurat, 2016: 205-206, açık. 328; eldaş veya ildaş, aynı ilden demek].
Ardından Peçenek beyi Tatuş, yardım için Kumanlara gidecek; Kumanlarla birlikte geri geldiğinde Bizans’ın mağlup olduğunu görecek; ganimet konusunda Peçenekler ile Kumanlar anlaşamayacak ve 29 Nisan 1091’de Barla önünde Lebounion harbi yapılacak; kurtulan Peçenekleri Çaka, Uz/Oğuz [Eğirdir] Gölü’ndeki adalara taşıyacak.
Umar ve Kurat’ın Silistre diye çevirdikleri Dristra / Derster, bir adı da Küçük İznik [Mikra Nikaia] olan Senirkent Uluğbey köyü, Dristra’ya [Uluğbey] 24 Stadia [24 km] uzaktaki çay ise, Kemer Boğazı’ndaki ırmak olmalıdır. Kurat, Pliskoba’nın, Uluğbey [Dristra: Derster] güneyi, yâni Uluğbey ile Senirkent arasında olduğunu söylüyor. Alexios, buraya Uluborlu tarafından geldiğine göre Slymeon, Pliskoba’nın şarkındadır. Bu, Manuel’in 1145’de Pithekas’a [Barla] giderken Mysia ormanında hastalandığı yol kıyısındaki, Garip köyü 1550 rakımlı Altı-ardıç-düzü olmalıdır [Kinnamos, 2001: 35; R.1-2; Har.1-3]. Beliatoba, aynı yer veya 1795 rakımlı Çakşırşlı T.; Peristrion [İstiros boyu] ise Uluborlu Popa çayı boyudur [R.1; Anna, 1996: 183, 210-11, 215 açık.1]. Bulgaristan ve Balıkesir ili denilen Mysia [R.3] ise, Uluborlu-Yalvaç arası bölgedir. İlyada’da geçen Mysia, Mysialılar, İda [Sultan Dağları] da, bu bölgededirler [Uluborlu-Yalvaç bölgesi] (İlyada II-858, XIV-512-13, s.51, 315, 575 vd.) [bk. Har.3].
Trikala, Senirkent ilçesi sınırında olup, Pahimeris’in, Trikokkia [Karahisar] dediği yer olabilir [2009: 109].
Kamyres, Yāmır [Yağmur] Bey
Anna’nın Kamyres yazdığı Türk Beyi için Yılmaz Öztuna Büyük Türk Tarihi adlı eserinde Yağmur Bey der ki, ben de aynı görüşteyim. Yāmır dediğimiz Yağmur Bey, Balkanlar’da değil, Eğirdir Gölü civarında bulunmuş olmalıdır. Anna’da Galabatzes [s.266] yazılan ad, Yalavaç okunur; Yalvaç için bazı tarihî belgeler de, yöre halkı gibi Yalavaç der.
Sonuç
Libotanion Boğazı [Lobitzo, Plavitza, Toplitza], Larissa, Delphinas Bahçeleri, Pliskoba, Slymeon ve yeri belirsiz birçok ismi yerleştirdim. Daha önce de Pelagonia’nın [Herakleia] Boğaz’ın şarkında olduğunu ispat etmiştim. Tarihçi Hellespontus için Çanakkale Boğazı der; hâlbuki ilk ve esas Hellespontus, Hellen halkının yaşadığı Kemer Boğazı bölgesidir. Hellenler, Kemer Boğazı, Grekler ise Griechenland’da yaşayan iki farklı halktır.
Tarihçi, Arzava ve Ahhijava ülkelerinin yerleri bilemediği ve yanlış yerleştirdiği için bu iki farklı halkı, aynı sandı. Kemer Boğazı bölgesindeki Aigai, Phokai, Larissa, Edremit, Bergama vs. birçok isim daha sonra batıya taşınmıştır. Bu makaleyle Skylitzes, Attaleiates, Anna, Kurat, vs. gibi birçok tarihçinin zikrettiği Peçenek olaylarının, Balkanlar değil, Kemer Boğazı bölgesinde vukûbulduğu görüldü. Pithekas [bitik, eski], Peçenek adı olmalıdır. Çaka, Türk beyinin gerçek adı değil, lâkabıdır; Çaka’nın Kemer Boğazı bölgesinde yaşadığı bir kez daha anlaşılmıştır.
.
Ramazan Topraklı, dikGAZETE.com
Kaynak ve Tetkik Eserler
Anna Komnena (1996): Alexiad, Malazgirt’in Sonrası, Çeviri: Bilge Umar, İnkılâp Kitabevi-İstanbul.
Attaleiates, Mikhael (2008): Tarih, Çeviri: Bilge Umar, Arkeoloji ve Sanat Yayınları-İstanbul.
Cebeci Ahmet-Topraklı Ramazan (2018): 16. Asırda Hamid Sancağı-Boğaz Köprüsü, Sistem ofset-Ankara.
Herodotos (2015): Herodot Tarihi, Türkçe Müntekim Ökmen, Sunan Azra Erhat, Remzi Kitabevi, 11. Baskı-İstanbul.
Homeros (Mart 2014): İlyada (Ίλіάς), II. Baskı, Çeviri: Azra Erhat- A. Kadir, Türkiye İş Bankası yayını-İstanbul.
Kinnamos, Ioannes (2001): Ioannes Kinnamos’un Historia’sı, Çeviri: Işın Demirkent, Türk Tarih Kurumu-Ankara.
Kurat, Akdes Nimet (2016): Peçenekler, Yay. Haz. Ahsen Batur, Türk Tarih Kurumu-Ankara.
Michaud, J. Fr. (1860): Histoire des Croisades, Ed. Furne, Dezobry, Magdeleine vd. Yeni Baskı, Cilt 1, Paris.
Pahimeris [Pachymeres], Georges (2009): Bizanslı Gözüyle Türkler, Çev. İ. Bihter Barlas, İlgi Kültür Sanat-İstanbul.
Ramsay, W. M. (1960): Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, Çeviri: Mihri Pektaş, MEB-İstanbul.
Skylitzes, Ioannes (2016): Bizans Tarihi, Terc. H. Bolat, Y. Lisans Tezi, Marmara Ü. XII-XXIII Bl. [959-1057], s.1-233.
Strabon (2009): Antik Anadolu Coğrafyası, Çeviri: Adnan Pekman, Arkeoloji ve Sanat Yay.-İstanbul.
Har.1: Peçenekler-Kumanlar: Damatriu, Lopitzo, St. Taras, Pliskoba, Triaditza, Slymeon, Larissa, Delphinas Bahçeleri, Adrianopolis.
R.1: 1/200 bin ölçek Mysia Olympos [HGM]: Slymeon [Simeon] T., 1550 rakımlı Altıardıçdüzü. Beliatoba 1795 rakımlı Çakşırlı T.?
R.2: Slymeon 1550 rakımlı Altıardıçdüzü.
R.3: Kiepert: Mysia, Balıkesir civarı der ki, yanlıştır. Mysia, Uluborlu-Yalvaç bölgesidir.
Har.2: Değişen Coğrafya: Tarihi Kıral Yolu, Tarihi Diğer Yollar, Kentler ve Irmaklar.
Har.3: Değişen Coğrafya: Tarihî yollar, ırmaklar, dağlar [Mysia Olympos, Athos, Dindymos, Killene, İda, Kiminas, Kybelion], Arzava ve Ahhijava.