22- 23 Ekim 2022’de, Ankara’da, Kafkas Dernekleri Federasyonu’nun (KAFFED) tüzük değişikliği oylandı. Ne oldu, ne konuşuldu, bunları şimdilik bir kenara bırakıp, Dünya Çerkes Birliği (DÇB) yanlısı grubun oylarıyla reddedilen tüzük maddelerini, eski ve yeni halleriyle size sunmak için yazıyorum.
Elbette tüzüğün tamamına burada yer veremeyeceğim. Fakat isteyen herkesin okuyabilmesi için KAFFED sitesinde, tüzüğün mevcut haline ve önerilen taslağa yer vermiş; “www.kaffed.org” adresinden her bir detayı inceleyebilirsiniz. Herkes neyin kabul görmediğini bilsin istiyorum. Bilge Çerkes halkı, kendi kaderini kendisi tayin edecek ve son sözü halklarımız söyleyecektir.
Mevcut Kaffed Tüzüğü 2. Madde:
Federasyonun amacı, üye derneklerin hizmet sunduğu doğal ve kayıtlı üyelerinin; kültürel, sanatsal ve ekonomik düzeylerini yükseltmek, Kafkaslılık bilincini ve bilgilerini geliştirmek, Kafkas kültür değerlerini derlemek, korumak, yayın yoluyla bu kültürel ve coğrafi zenginlikleri Türk ve dünya kamuoyuna tanıtmak, Kafkas toplumu ile diğer toplumlar arasındaki dostluğu ve işbirliğini yaygınlaştırmak, Kafkas toplumunun tüm sorunlarına barışçı çözüm önerileri üretmek, Kafkasya ve Kafkaslı toplumların yaşadıkları diğer ülkeler ve o ülkelerin toplumları ile Türkiye’miz ve insanlarımız arasında kültürel ve ekonomik alanlarda karşılıklı iyi ilişkiler kurup geliştirilmesine çalışmak, insan haklarının ulusal ve uluslararası düzeyde gelişmesine katkıda bulunmak böylece üyelerine, topluma, yaşadıkları ülkeye ve insanlığa çok yönlü hizmetler sunmaktır.
Önerilen 2. Madde Taslağı:
Federasyonun amacı, anavatanları Kafkasya’dan, 21 Mayıs 1864 tarihiyle sembolleşen soykırım ve sürgün sonucu koparılmış bulunan halkların kimliklerini, ortak hak ve menfaatlerini korumak; kültürel, sosyal ve politik sorunlarının çözümü için her türlü çalışmayı yapmaktır.
Federasyon özellikle, Anadilin öğrenilmesini, korunmasını, yaygınlaşması ve yaşatılmasını; 21 Mayıs 1864 Çerkes Soykırım ve Sürgününün tüm dünyaya tanıtılmasını ve tanınmasını; Soykırım ve Sürgün nedeniyle oluşan hak kayıplarının telafi edilmesini ve bu kapsamda Anavatana koşulsuz dönüş ve vatandaşlık gibi hakların alınmasını; Anavatan ve Diasporanın diğer bileşenleri ile ekonomi, kültür ve eğitim başta olmak üzere diğer her alanda sürdürülebilir ilişkilerin kurulmasını, güçlendirilmesini ve korunmasını sağlamayı amaçlar.
Bununla birlikte herkesin, insanlığın ortak değerleri olarak kabul edilen temel hak ve özgürlüklerden ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal ya da başka görüş, ulusal ya da toplumsal köken, mülkiyet, doğuştan veya başka durumdan kaynaklanan ayırımlar dâhil, hiçbir ayırım gözetilmeksizin yararlanma hakkına sahip olduklarını kabul etmek ve bu ortak değerlerin yaşatılması ve herkesin bunlardan yararlanabilmesi, çevrenin ve genel sağlığın korunması için gerekli çalışmaları ve kamu yararına her türlü faaliyeti yapmak Federasyonun amaçları arasındadır.
GEREKÇE: “Kafkaslılık” ve “kafkaslı” gibi literatürde kullanılmayan, maddenin yazıldığı dönemin şartlarında gerekiyor olsa da bugün geçerliliğini yitiren kelime ve ifadeler çıkarılmış, tarihi gerçekler ve taleplerimize uygun olarak sürgün, anadil, koşulsuz vatandaşlık ve dönüş ile ilgili ifadeler eklenmiş, güncellenerek ve sadeleştirilerek madde yazılmıştır.
Üçüncü paragraf kamu yararına dernek statüsü başvurusu için mevzuata uygunluk amacıyla eklenmiştir.
Mevcut Kaffed Tüzüğü Madde 3:
Federasyon, tüm çalışmalarında Anayasaya, yasalara, uluslararası anlaşmalara, evrensel hukuk kurallarına ve insan haklarına bağlıdır. İnsan haklarının ulusal ve uluslararası düzeyde geliştirilmesine katkıda bulunur bu amaçla kamu kuruluşları ve diğer sivil toplum kuruluşları ile işbirliği yapar. Federasyon, farklı kültürel kimlikleri eleştiren değil, bu kültür çeşitliliğinin, toplumdaki birlik ve beraberlik duygusunu pekiştiren bir zenginlik olduğunu kabul eden bir anlayışı benimser. Bu anlamda Federasyon, çeşitli ülkelerde yaşayan Kafkas topluluklarının, yaşadıkları ülkeler arasında dostluk ve barış köprüsü oluşturacaklarına, karşılıklı sosyal, kültürel ve ekonomik işbirliğinin geliştiği ölçüde, bu dostluk ilişkisinin güçleneceğine inanır. Federasyon, Kafkasya ile ilişkileri olumsuz yönde etkileyebilecek her türlü tutum ve davranıştan kaçınır. Bu ilişkileri geliştiren ya da olumlu yönde etkileyen girişimleri destekler. Federasyon, kararlarını oluştururken ve faaliyet programlarındaki
öncelikleri belirlerken, çoğulcu ve katılımcı niteliğiyle üye derneklerin görüşlerini alır. Üye derneklerin, tüzüğe uygun önerilerini değerlendirmeye özen gösterir.
Önerilen 3. Madde Taslağı:
Federasyon bu amaçları doğrultusunda geleneklerimize, insan haklarına, hukukun üstünlüğü ilkesi ile evrensel hukuk kurallarına bağlı olarak; Anayasa, yasa ve ilgili mevzuat çerçevesinde demokrasi, katılımcılık ve çoğulculuk ilkelerinden ödün vermeden; toplumu ayrıştırıcı, dışlayıcı ve çatışmacı hareketlerden kaçınarak çalışmalarını yürütmeye, faaliyetlerinde anavatanda yaşayan soydaşları ile sağlıklı ve olumlu ilişkiler kurmaya, hak ve menfaatlerini gözetmeye özen gösterir. Federasyon herkesin düşüncesini özgürce ifade edebilmesini, çok sesliliği, kararlarını uzlaşma ve istişare kültürüyle almayı, her türlü görüş, öneri ve eleştiriyi göz önünde bulundurmayı ve farklı kültürel kimlikleri eleştiren değil, bu kültür çeşitliliğinin, toplumdaki birlik ve beraberlik duygusunu pekiştiren bir zenginlik olduğunu kabul eden bir anlayışı benimser. İnsan haklarının ulusal ve uluslararası düzeyde geliştirilmesine katkıda bulunur, bu amaçla kamu kuruluşları ve diğer sivil toplum kuruluşları ile iş birliği yapar.
GEREKÇE: Demokrasi, istişare ve katılımcılık kavramlarını ön plana çıkaran ve evrensel değerleri referans alan bir madde yazılmıştır. Kafkasya ile ilişkiler yerine anavatanda yaşayan soydaşlarla ilişkiler kavramı kullanılmıştır.
Tüzüğün 4. Maddesinde, federasyonun çalışma konuları var. Çok uzun bir madde, bu yüzden önerilen tüzüğün 4. Madde taslağına eklenmek isteyen kısmı alıntılıyorum.
h) Kafkasya’da konuşulan dil ve lehçelerin(anadili) eğitim ve öğretimi için yasal hakları çerçevesinde imkân sağlar, bu yasal hakların geliştirilmesi için girişimlerde bulunur, dil eğitimlerinin toplum tarafından tercih ve talep edilmesi ve yaygınlaşması için tanıtım ve farkındalık çalışmaları yapar, Üye derneklerin bu kapsamdaki faaliyetlerine destek verir, dil eğitimi için basılı veya dijital dokümanlar hazırlar, imkânlar dâhilinde öğreticiler yetiştirir, kreş ve eğitim kurumları açar, maddi imkânları nispetinde öğrencilere burs verir, satın almak veya kiralamak suretiyle öğrenci yurdu açar ve işletir.
ı) Yurtiçi ve Yurtdışında faaliyet gösteren sivil toplum örgütlerine üye olabilir veya bunlarla işbirliği yapmak suretiyle ortak faaliyetlerde bulunabilir; yurtiçi ve yurtdışında kurulacak sivil toplum örgütlerinde kurucu üye olabilir.
i) Anavatana koşulsuz dönüş ve vatandaşlık hakkı alınması için girişimlerde bulunur; Anavatana dönüş ve ziyaretleri teşvik eder ve gerekli altyapının hazırlanması için çalışır; Anavatanı ziyaret etme, Anavatanda eğitim görme, yerleşme, çalışma, ekonomik ve toplumsal yaşam gibi konular hakkında bilgilendirici dokümanlar hazırlayarak yayımlar; Anavatana yerleşenlere imkânları nispetinde destek olur; eğitim görenlere burs ve barınma imkânı sağlar; Anavatandaki öğretim kurumlarının Türkiye’deki denklik süreçleri ve sorunlarını takip eder.
GEREKÇE: Anavatanla ilişkiler ve dönüşe yönelik faaliyetler çalışma konularına daha detaylı olarak eklenmiş, Federasyonu hak temelli bir platform olmasına yönelik veya ihtiyaç olduğu düşünülen, bugün yapılmasa da ileride yapılması halinde tüzükte bulunması gerekecek bazı faaliyetler eklenmiş, bazı hususlar güncellenmiş veya sadeleştirilmiştir.
Evet bu madde değişiklikleri geçen gün kimi delegeler eliyle reddedildi.
Takdiri siz değerli halklarımıza bırakıyorum.