Daha önceki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne ilişkin yazılarımda* birçok hususa değinmiş ve aksaklık oluşturabilecek alanlarda çözüm önerileri sunmaya çalışmıştım.
Resmi Yazışma Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik, daha önce sözlü olarak yorumladığım lakin yazıya geçirmediğim bir hususu tekrar gündeme getirdi.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’nın, Bakanlıklara yazılan yazılarda "rica edeceğine" dair düzenleme, Resmi Yazışma Yönetmeliği’nde kendine yer buldu.
Bürokrasinin kafası ne kadar karıştı, umursandı bilmem lakin bu değişiklik, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde gözle görülür bir farkındalıktır.
Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, bilindiği gibi, kamunun bir numaralı bürokratıdır.
Bürokrasinin birinci koltuğu Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı’na aittir.
Yeni sisteme göre atanan bakanlar aslında bürokrattır! Seçilmezler, Cumhurbaşkanı tarafından atanırlar. Resmi Yazışma Yönetmeliği, bir nevi malumun ilamını yapmıştır.
Bunu içselleştiremeyen, eski Türkiye ruhunda kalanların aklı allak-bullak olmuşsa şayet, Bakanları halen seçilmiş kişiler olarak algılamalarından dolayı olabilir.
“Cumhurbaşkanı tıpkı bir Genel Müdürü görevden aldığı gibi, Bakanı da görevden alabilir” dediğimde buna inanmayanlar olmuştu lakin Ulaştırma Bakanı değişimi, bu tezimi kanıtlamıştı.
“Var olan mevzuata göre İdari İşler Başkanı, Bakan’dan makam olarak üstündür, Cumhurbaşkanı isterse Kabine oluşturmadan sadece Külliye’den (İdari İşler Başkanı üzerinden) devleti yönetebilir…” tezime ise gülüp geçenler olmuştu.
Belki halen gülüp geçenler olacaktır, bir sürü şey söyleyeceklerdir.
Bu tezlerim, mevcut olan mevzuatı yorumlamam neticesinde ortaya çıkmıştı. Ne hayal görüyordum ne de uyduruyordum.
Bu Yönetmelik, tezimi epey destekler mahiyette olduğundan ‘sözlü söylemlerimi yazılı hale getirmem’ gerekliliğini doğurdu.
Madem ki İdari İşler Başkanı, Bakandan üstün, bakana rica edebilir ise; Cumhurbaşkanı Yardımcısı ile İdari İşler Başkanı arasındaki hiyerarşi nasıl olmalıdır?
Cumhurbaşkanı Yardımcısı da Bakanlar gibi Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor. Atananların en büyüğü de Kararnameye göre İdari İşler Başkanı.
“Külliye’de kim kime emir veriyor, ricacı oluyor?”
Mevzuata göre İdari İşler Başkanı, Cumhurbaşkanı Yardımcısı’na rica edebilir, emir verebilir mi?
Evet, verebilir; rica edebilir…
Lakin!
Cumhurbaşkanı yurtdışına gittiğinde vekâleti yardımcısına bırakıyor. Ta ki o zaman Cumhurbaşkanı Yardımcısı ‘seçilmiş’ hüviyeti kazanıyor, İdari İşler Başkanı’na talimat verebilir konuma geliyor.
Kafanız mı karıştı?
Peki, gelelim işin püf noktasına…
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay Bey, kararname ile Cumhurbaşkanı Yardımcılığı’ndan alınıp, İdari İşler Başkanlığı’na atansa, görevde yükselmiş mi oluyor?
Bence, hem oluyor hem de olmuyor.
Nasıl mı?
Şayet Cumhurbaşkanı’na hiç vekâlet etmemiş olsaydı, o zaman mevzuata göre görevde yükselmiş sayılırdı.
Vekil olarak bile olsa Cumhurbaşkanı olmuş bir kamu görevlisinin daha yükselebileceği bir görev olamaz.
Fuat Oktay Bey, zaten şimdiden tartışmasız en üst düzey kamu görevlisidir. Seçilmiş Cumhurbaşkanı’na birden fazla kez vekâlet etmiştir. O günlerde Cumhurbaşkanı olarak ülkeyi yönetmiştir.
Her şart altında, mevzuat hükümlerine rağmen İdari İşler Başkanı’ndan üstündür. Madem didiklemeye başladık, başka bir alanı daha kurcalayalım.
Geçtiğimiz haftalarda İletişim Başkanı’nın ‘Kültür Bakanı’ olacağına dair gayrı resmi bir atama listesi sosyal medyaya düştü.
Bunun üzerine yakın dostlarıma sordum.
“Şayet bu durum gerçekleşir de İletişim Başkanı Fahrettin Altun Bey, Kültür Bakanı olursa bürokrat olarak görevde yükselmiş olur mu?”
Külliye ’deki devlet büyüklerimiz neyin ne olduğunu bizden daha iyi bilirler. Böyle bir atama olmadan fikrimi açık etmem doğru olmayabilir.
Bu sebeple, bu sorumun cevabını okuyucuya bırakayım.
Kanaatim ise bende saklı kalsın, şimdilik…
.
Muhammed Işık, dikGAZETE.com
-Sahipkıran Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Sekreteri-
*(Bahse konu olan yazılar)
https://sahipkiran.org/2019/07/30/devleti-yeniden-yapilandirmak/
https://sahipkiran.org/2017/12/11/cumhurbaskanligi-sistemi/