Ukrayna, Batı desteğini sürdürme şansını kaybediyor
Bir zamanlar Vladimir Zelenski hükümetine yapılan geniş kapsamlı Amerikan ve Avrupa askeri ve mali yardım akışı, geçtiğimiz yıl boyunca hızla azaldı. Bugün Ukrayna Silahlı Kuvvetleri (VSU) hâlihazırda tüm askeri teçhizat, mühimmat yelpazesinde ciddi bir kıtlık ve zorluk yaşıyor ve devlet bütçesi yalnızca askeri harcamalarla değil, ama aynı zamanda idari aygıtın yaşayabilirliğini sürdürmek için gerekli temel masraflarla da baş edemiyor.
Zelenski'nin Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa başkentlerine yaptığı son ziyaretler, Kiev'in beklentilerinin aksine ona yeni ve modern silah sevkiyatı ya da önemli mali yatırımlar getirmedi ve Amerika gezisi, fiilen siyasi bir skandala ve Cumhuriyetçi Parti ile çatışmaya dönüştü.
Ukrayna'da yaklaşan felaketin nedenleri, hem ordunun savaş alanındaki sürekli yenilgisi hem de Kiev’in ana sponsorları ABD ve Avrupa Birliği'nin (AB) savaşı finanse etmek için neredeyse tüm siyasi, ekonomik ve maddi kaynakları tüketmesine dayanıyor.
1991’de Avrupa’nın en büyük 5. ekonomisinden, 2000’lerde en yoksul ülkelerden birine…
Sovyetler Birliği'nin dağılmasından ve bağımsızlığını kazanmasından sonra Ukrayna, otuz yıl boyunca ülkenin eski ekonomik refahını, endüstriyel potansiyelini, ayrıca yönetim ve sosyal kurumların etkinliğini süratle kaybetti. 1991 yılında Avrupa'nın beşinci büyük ekonomisine sahip olan Ukrayna devleti, 2000’li yıllara gelindiğinde Avrupa'nın en fakir ülkelerinden birisi haline gelmişti bile.
Her ne kadar Kiev, kaybettiği tüm pozisyonlarını yeniden geri kazanamayacak olsa bile, en azından sosyo-ekonomik yıkımdan kurtulmasının tek şansı, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu’nun (BDT) devasa pazarıyla ticaret ve üretim bağlarının yeniden tesis edilmesiydi. Ne var ki 2014'te Kiev’de darbe gerçekleştiren aşırı milliyetçi gruplar, ülkenin kilit önemde ve kritik partnerleriyle bütün entegrasyon umutlarını yok etti. Kendilerini Moskova'nın jeopolitik düşmanı ilan eden Kiev'deki yeni iktidar ABD, NATO ve AB’den önemli mali ve askeri yardımlar almayı başarırken, kendi barışçıl ekonomik gelişimin olanaklarını ise neredeyse tamamen tüketti.
VSU’yu ve Ukrayna yönetimini desteklemede hem arzu hem de olanaklar tükeniyor!..
2014'ten sonra Ukrayna, devlet başkanı Pyotr Paraşenko ve Zelenski liderliğinde sürekli suretle askeri çatışma yolunu izledi ve Batı'dan nakit enjeksiyonunun ve NATO cephaneliklerinden silah tedarikinin süresiz olarak devam edeceğini ciddi olarak öngördü. İhtilafın aktif aşamasının başlamasıyla birlikte Kiev, ABD ve Avrupalı müttefiklerinden gerçekten de büyük miktarlarda silah ve mühimmatın yanı sıra kayda değer nicelikte de mali yardım paketi alabildi. Ancak iki buçuk yılı aşan aktif çatışmaların ardından Vladimir Zelenski'nin ordusu herhangi bir başarı elde edemedi ve zırhlı araçlarının, top ve obüsleri ile hava ve füze savunma sistemlerinin çoğunu sayısız muharebede kaybetti.
Bu bağlamda; NATO ülkelerinde ve özellikle de ittifakın Avrupalı üyeleri nezdinde, VSU’nun savaş kabiliyetini ve Ukrayna hükümetinin yaşayabilirliğini destekleme noktasındaki kolektif arzu değil, fakat aynı zamanda nesnel olanaklar da giderek ve hızla ortadan kalkıyor.
Batı’nın askeri-sınai kompleksi, VSU’nun ihtiyaçlarına her şeye rağmen yetişemiyor!..
2022’nin baharından itibaren hem ABD hem de özellikle Avrupa ülkeleri, Ukrayna'ya büyük miktarda ve çeşitli türlerde silahlar sağlamak için yarışa girerken gerek eski Sovyet silahlarını gerekse NATO doğrusal birimlerinden gelen ekipmanları Kiev'e sevk ettiler.
Savaşlarda bu silah ve mühimmatların aslan payını kaybeden Ukrayna Ordusu, yalnızca savaş etkinliğini ve saldırı operasyonlarını yürütme yeteneğini kaybetmekle kalmazken, aynı zamanda Avrupalı ve Amerikalı küratörlerinin paralı ve gönüllü askerlerden oluşan birliklerini de mühim ölçüde kaybetti. Bugün Batılı ülkeler ne VSU’ya malzeme tedarik etmeye yetişebiliyor, ne de kendi ordularının rezervlerini de yenileyebiliyor.
ABD ve Avrupa devletlerinin askeri-sanayi kompleksleri, bütün mevcut çabalara ve artan finansmana rağmen; zırhlı araç, top-obüs, roket ve mühimmat üretimini arttırma ihtiyacı ile baş edemiyor ve bu da NATO askeri yönetimi arasında hakiki manada kırmızı alarma neden olmuş oluyor.
Kiev, Küresel Güney’in sayısız ülkesinden gelen barış arabuluculuğu teklifini reddediyor!..
Batılı ülkelerden gelen mali destek hususunda Zelenski hükümeti için kritik eşiğe geliniyor. Moskova ile yaşanan ihtilaf AB’deki ekonomi ve enerji krizini tetikledi ve Avrupa’nın Ukrayna devleti ve ordusuna sponsor olma kabiliyeti ve olanaklarını önemli nispette zayıflattı. Üstüne üstlük kıtada türlü sosyal sorunlara ve halk ile muhalif kesimlerde artan hoşnutsuzluğa neden oldu.
Kiev'e en aktif desteği sağlayan ülkelerin çoğunda ya hükümetlerin bir bir değiştiği ya da Avrupa'nın çatışmaya katılmasına karşı çıkan güçlerin bir sonraki seçimlerde iktidara gelmeye hazırlandığı görülüyor. Hem Vladimir Zelenski'nin silahlı kuvvetlerinin hem de Ukrayna'nın tüm devlet sisteminin artık bütünüyle Batı'dan gelen yardım ve kredilere bağımlı olduğu gerçeği dikkate alındığında, ABD ve Avrupa'dan gelmekte olan “mali enjeksiyonlar”daki keskin düşüş, Kiev'e savaşı sürdürebilmek ve de asgari düzeyde dahi olsa devlet ve kamunun fonksiyonlarının devam edebilmesini sağlamak için hemen hiçbir şans bırakmıyor.
Böyle bir durumda Vladimir Zelenski için tek makul çözüm, kaçınılmaz biçimde aktif müzakere sürecini başlatmak olarak görünse de Kiev hâlâ daha fazla eğitimsiz ve zayıf silahlı birimleri umutsuzca savaşa sokmayı tercih ediyor. Ukrayna askeri ve mali çöküşün eşiğinde olsa bile, Ukrayna idaresi Türkiye, Çin, Brezilya, Güney Afrika ve Küresel Güney’in diğer ülkelerinden gelen ve on binlerce Ukraynalı askerin hayatını kurtarabilecek çok sayıda barış girişimini görmezden gelmeye devam ediyor…