İngilizler çok akıllı. Eski Sovyet coğrafyasında operasyonları NATO ve ABD üzerinden yürütüyorlar. Masrafları NATO ülkeleri ve ABD karşılıyor. Dikkatleri sığır çobanları çekiyor. Ama perde arkasında asıl malı İngilizler götürüyor.
Rus kurmay aklı, NATO'nun, Rusya’yı kımıldayamaz hâle getirecek şekilde genişlediğini bilmemezlikten, görmemezlikten gelemez.
Jeopolitik kuşatma sonucunda Rusya, Kiev’i, en eski Slav kentini kaybetti. İstedikleri kadar “Varvara, Katyusha” şarkısını söylesin dursunlar. Polonya 1999’da, Estonya, Letonya, Litvanya ve Bulgaristan 2004’te, Romanya 2007’de NATO’ya geçti.
Reelpolitik durum bu.
Rusya, Atlantik Antlaşması’nın ortaya çıkardığı NATO karşısında en geniş ileriden savunma alanını bütün hatlarıyla kaybetmiş oldu.
Ancak Kırım’ı ilhak edebildi, Sivastopol Deniz Üssü’nü son anda kısmen kurtarabildi. NATO, Doğu Avrupa’daki eski Nazi askerî üslerini canlandırarak buraları füzelerle, zırhlı birliklerle donattı.
Mart 2016'da Ukrayna ve Birleşik Krallık, 15 yıl süresi olan bir askeri anlaşma imzaladı. Söz konusu anlaşma, Rusya’ya karşı Avrupa Birliği’nin ileri karakolluk görevini üstlenen Ukrayna’ya Birleşik Krallık’tan bir destek jesti gibi kamuoyuna yansıtıldı.
Bu anlaşma, İngiltere’nin Ukrayna’ya ilişkin sorumluluklarının artmasına ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Rusya Federasyonu ile savaşma ilkesi için fiziksel hazırlığına yönelikti.
Bu anlaşmada, iki ülkenin ortak tatbikatlar düzenlemesi ve İngilizlerin, Ukraynalı askerlere, yeni askeri taktikler öğretmesi yer alıyordu.
İngilizlerin başka planları da var. Son bir kaç yıldır İngiliz ordusu Karadeniz’e yerleşme hazırlıkları yapıyor. Bu amaçla Karadeniz’de konuşlu Rus donanması ve Rus hava kuvvetleri ile adeta it dalaşına giriyor. Amaçları gövde gösterisi yapmak.
İngiltere, Ukrayna’nın liman şehri Nikolayeviç'e çöreklendi…
Sovyetler döneminin en stratejik coğrafyasında yer alan Karadeniz’de yarımada üzerinde kurulu 900 bin nüfuslu Nikolayeviç şehri, Sovyetler Birliği döneminde, en önemli ‘tersaneler kenti’ olarak biliniyor.
Sovyetler döneminde denizaltılar dahil bütün savaş ve ticaret gemileri, Amerika’yı bile tedirgin eden 12 uçak gemisinin inşa edildiği liman kenti Nikolayeviç, İngul Nehri’nin Karadeniz ağzına yakın bir yerde kurulmuş, doğal korunaklı bir tersaneler şehri.
Kiev ile Londra arasındaki son anlaşma kapsamında ‘tersaneler kenti’ Nikolayeviç, İngiliz Kraliyet Donanması’nın üssü olacak.
İngilizler buradan Karadeniz’e sömürü hortumlarını indirmeyi planlıyor. Gönül, avuçlarını yalasınlar diye istiyor ama Ukraynalı yöneticilerin ceplerine “indiragandi” yapacakları üç beş sterlinin hatırı için her türlü işbirlikçiliğe dünden razı olmaları, uzun bacaklı sarı çiyanların işini kolaylaştıran etken. Ne de olsa merkantalist gelenekten geliyorlar.
Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson tarafından Ukrayna ve İngiltere arasında, Brexit sonrasında İngiltere ile Ticarette Ortaklık Anlaşması’nın yerini alacak bir Siyasi İşbirliği, Serbest Ticaret ve Stratejik Ortaklık Anlaşması imzalandı.
Bu anlaşma kapsamında İngiltere, Ukrayna’ya modern askeri teçhizat modelleri ve en son yüksek hassasiyetli silahlar tedarik edecek, ayrıca Ukrayna’da belirli askeri ürün türlerinin üretimini organize edecek ve Ukrayna Donanması için üs tesislerinin inşasına yardımcı olacak.
Ukrayna Savunma Bakanlığı ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Savunma Bakanlığı arasında Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Deniz Kuvvetleri’nin savaş yeteneklerinin geliştirilmesi ve artırılması konusunda işbirliği de anlaşmanın içeriğinde mevcut.
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ile İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Rusya'nın “zararlı etkisi”ne karşı, birlikte çalışmayı ele aldıklarını açıkladılar. Ayrıca iki ülke arasında Serbest Ticaret ve Stratejik Ortaklık Anlaşması imzalandı. NATO güçleri, Ruslar’ın burnunun dibine kadar sokuldu.
Hani derler ya “Sevmediği ot, insanın burnunun dibinde bitermiş”. Rusya Fedarasyonu’nun işi zor. Bir taraftan Amerikalılar bir taraftan İngilizler yetmezmiş gibi şimdi de Çinliler, Karadeniz’e kıyısı olan Kırım'a gözünü dikmiş durumda.
İngiliz emperyalizminin yılan-çjyan kedi köpek, fare köstebekle beslenen sarı benizli, öncüleri hem Ukrayna hem de Kırım'da sözde yatırım peşindeler. Çin sermaye motorunun Londra bankerleri olduğunu bilmeyen yok.
Çin’in Ukrayna yatırımları…
Artan nüfusu nedeniyle gıda üretiminde ve sulu tarımda sıkıntı yaşayan Çin, geçtiğimiz yıllarda Ukrayna'da 50 yıllığına Belçika büyüklüğündeki araziyi kiralamış, karşılığında ise yılda 2.6 milyar dolar ödemesi anlaşmaya bağlanmıştı. Çin'in Ukrayna'dan kiraladığı arazi, Ukrayna'nın 5'te 1'ine takabül ediyor.
İngiliz ve Çinli yatırımcıların küresel ortak işgal planları “Tek Kuşak, Tek Yol” girişiminden Ukrayna-Çin ilişkileri de nasibini alıyor.
Çin’in 2013’te başlattığı “Tek Kuşak, Tek Yol” girişimi, Ukraynalı yöneticiler için can simidi gibi. Lakin şimdilik bu can simidinin, “denize düşen yılana sarılır” gerçeğini içerdiğini anlamaları mümkün değil.
Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında sonrası diğer Sovyet ülkeleri gibi, Ukrayna’nın da düşük ekonomik göstergelere bağlı olarak Çin’i önemli bir yatırım kaynağı ve büyük ölçekli ekonomik projeleri uygulama fırsatı olarak gördüğü söylenebilir.
Ukrayna’nın konumu, Sovyet sonrası bölgedeki en büyük pazarlardan biri, aynı zamanda Avrupa’ya açılan bir “pencere” niteliğinde ve önemli transit konumunda.
Kendilerine göre ülkelerinin bu jeostratejik özellikleri nedeni ile, "Tek Kuşak, Tek Yol” girişiminde önemli bir bağlantı oluşturabilecek kanaatini taşıyor olmalı.
Aç tavuk rüyasında kendini darı ambarında sanırmış.
Ukraynalı yetkililer de ülkelerinin bu jeopolitik konumu pazarlayarak yolunu buluyor. Halkın payına ise kiliselerde Hz. Meryem ve İsa Mesih ikonları önünde diz çöküp, secde edip verdiği nimetlere şükretmek düşüyor.
Çin’in gıda devi COFCO, Ukrayna’nın Mykolaev limanını geliştirmek için 30 milyon dolarlık yatırım paketinden söz etmişti. COFCO, 2016 yılında hizmete açtığı Mykolaev limanı için 75 milyon dolar harcamıştı.
Liman, yılda 2,5 milyon ton tarım ürünü sevk etme ve 136 bin ton tahıl depolama kapasitesine sahip. Liman yakınlarına tahıl terminali inşa edilmesi gündemde.
Çin mallarının Avrupa Birliği’ne ihraç edilmesi için Ukrayna-AB sınırında bir kargo terminali kurulması da konuşuluyor.
Ancak her zaman kedi kaymak yemez. Mesela Ukrayna hükümeti, Çinlilerin yatırım yaptığı Motor Sich fabrikasındaki durum gibi. Kiev yönetimi, bir anda anlaşmaları falan unutarak Çinli yatırımcıları neredeyse kapı önüne koyacak bir pozisyona odaklandı.
İşletmenin geçmişi 100 yıl öncesine uzanıyor.1907'de faaliyete başlayan fabrika, Çin gibi bir ülke için oldukça stratejik öneme haiz, uçak motorları ve gaz türbini santralleri üretiyor.
Muhtemelen Amerikalılar bu teknolojinin Çin’in eline geçmesini istemediler ve Kiev yönetimini baskılayarak engel oldular. Kiev, aniden Çinli yatırımcıların fabrikaya yönelik işlemlerini durdurdu.
Çinliler, üç uluslararası hukuk firması ile anlaştılar ve Ukrayna'dan 3,5 milyar doları geri almak için uluslararası tahkime başvurdular. Dava daha sonuçlanmış değil.
Bu durum Ukrayna-Çin Yatırım Kulübünü rahatsız etse de yapacak bir şey yok. Kulüp, Motor Sich’deki Çinli yatırımcılara kurulan baskının, Ukrayna ekonomisine feci şekilde zarar vereceğini söylese de değişen birşey yok.
Yüzde 15’lik bir ihracat pazarının kaybı ve uluslararası tahkimde 10 milyar doları aşacak mali yaptırımlar, Ukrayna ekonomisini krizin eşiğine getirebilir ve “grivna” döviz kurundaki istikrarı baltalayabilir.
Pekin, Ukrayna’nın Motor Sich’teki Çinli yatırımcılara yönelik eylemlerine tepkisiz kalmadı. İvedilikle Ukrayna’nın sinir uçlarına dokunacağını sandığı bir işe kalkıştı.
Çin’in Kırım çıkartması “Motor Sich”teki kuyruk acısından mı?
Bu hafta içinde Çin'in Mançurya Bölgesi'nden Kırım'a gelen yatırımcı heyeti, bölgedeki tarım imkanlarını inceledi. Özellikle tarım ürünleri alanında uzmanlaşmış Çin heyetini, Kırım Kalkınma Ajansı Müdürü Nikolay Saprunov karşıladı.
Kırım'daki meyve suyu ve tarım ürünleri üretim merkezlerini gezen heyet, bölgedeki yerli üreticilerle bir araya gelerek, yeni projeler üzerinden ortak çalışma perspektiflerini ele aldı. Çinli iş adamları, "Krımskoye zoloto / Kırım’ın altını" isimli yeni ayçiçek yağı fabrikasının ürünlerinin büyük bir partisini satın alma konusunda anlaşmaya vardı.
Heyetin ayrıca, Kırım’ın tatil ve sanatoryum sisteminin geliştirmesine dair de yatırım yapma niyetinde olduğu ifade edildi. Rus uzmanlar Çin'in Kırım'daki değişen pozisyonunun Motor Sich'le yaşadıkları sorundan kaynaklandığı konusunda hemfikir.
Çin aslında uzun süredir Kırım’la ilgileniyor. 2013 yılına kadar Kırım'la ilgili büyük yatırım planları olduğu biliniyor. Özellikle, Saki şehri yakınlarındaki Donuzlav'daki askeri üsse uzanan, görkemli bir ulaşım merkezi inşa edilmesi projesi mevcut.
Çinli şirketler, Kırım'da başka yatırımlar için hazırlanıyor olsa da, Ruslar bu havucu yer mi?
Rus ayısına, tavşan muamelesi çeken İngilizler değil mi?
Rusya, eğer Kırım’ı gözden çıkardı ise ne yapılır bir düşünelim!
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Twitter'da takip edin: @oc32oc39 , @dikgazete
Seçilmiş Kaynakça