Avrupa Konseyi üye ülkeler arası terörizm sözleşmesini, terörizmle mücadeleye ilişkin mevcut uluslararası metinleri daha etkili hale getirmek üzere güncellemişti. Sözleşme, üye devletlerin terörizmi önleme gayretlerini iki farklı yoldan güçlendirmeyi amaçlıyor.
Birincisi halkı tahrik etme, kendi saflarına yandaş çekme ve bunları eğitme gibi, terör suçu işlenmesine neden olacak eylemleri suç kabul etmek.
İkincisi ise terörün gerek ulusal düzeyde terörü önleme politikaları izlenmesi gerekse uluslararası ortamlarda, mevcut suçluların iadesi ve karşılıklı yardım düzenlemelerinde değişiklik yapılması ve ilave tedbirler alınarak önlenmesinde işbirliğini güçlendirmek.
Sözleşmede terör mağdurlarının korunmasına ve bunlara tazminat ödenmesine dair hükümler de yer aldığı gibi etkili bir biçimde uygulanması ve alınan tedbirlerin takibi için bir istişare sürecinin işletilmesi söz konusu.
Bu çerçevede Rusya Federasyonu’nun kendi yönetim yapısına uygun gerçekleştirilen yasal düzenlemelerle terörizm tanımlaması olduğu gibi terörizmle mücadele eden kurumları mevcuttur.
Rusya’nın küresel düzeyde rakiplerinin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılması sonrası Moskova’nın nüfuz alanına giren bölgelerde yoğun şekilde ayrılıkçı terör örgütlerini asimetrik şekilde hibrit savaşlarına yönlendirmesi, terörle mücadelesinde önemli bir motivasyondur.
The National Antiterrorism Committee NAC / Ulusal Terörle Mücadele Komitesi…
Rusya Federasyonu'nun ülke çapında bir terörle mücadele sistemi var. Temel insan haklarının ve vatandaşların temel özgürlüklerinin korunması doğrultusunda işletilen sistem, Rusya Federasyonu Anayasası, uluslararası hukukun genel kabul görmüş ilke ve normlar ile Rusya Federasyonu'nun ulusal mevzuatının yasal çerçevesi içinde çalışır.
Ulusal Terörle Mücadele Komitesinin faaliyetlerine, Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı'nın 15 Şubat 2006 tarihli, 116 nolu "Terörle mücadele tedbirleri hakkında" kararnamesi rehberlik etmektedir.
İsterseniz bu süreçten söz edelim. Cumhurbaşkanlığı yürütme emrini takiben ve terörle mücadele alanında kamu yönetimini geliştirmek amacıyla Ulusal Terörle Mücadele Komitesi kuruldu. Ulusal Terörle Mücadele Komitesi; federal ve yerel yönetimler düzeyinde devlet organlarının terörle mücadele faaliyetlerinin koordinasyonu ve organizasyonu ile görevli. Komitenin Başkanlığını, Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi Direktörü üstleniyor.
Komite, ana hedefleri doğrultusunda terörle mücadele önlemleri geliştirir, uluslararası işbirliğine katılır, Rusya Devlet Başkanına ulusal politikanın oluşturulması ve terörle mücadele mevzuatının iyileştirilmesi konusunda öneriler hazırlar, ayrıca ortaya çıkan terör tehditleri ve etkisiz hale getirilmesi konusunda halkın bilinçlenmesini sağlar.
Rusya Federasyonu’nun üst düzey yetkilileri tarafından yönetilen terörle mücadele komiteleri, bölgesel hükümet organlarının terörün önlenmesi, en aza indirilmesi ve tezahürlerinin sonuçlarının ortadan kaldırılması konusundaki faaliyetlerini koordine eder.
Komite bünyesinde örgütlenen yapılar, yani Rusya Federal Güvenlik Servisi Direktörüne bağlı Federal Operasyonel Karargâh; ilgili faaliyetleri yürütür. Terörle mücadele güçlerinin ve kaynaklarının kullanılmasının gerekli olduğu terörle mücadele operasyonlarını planlar ve kontrol eder.
Rusya Federasyonunda etnik ve fundamentalist terörizm…
Rusya Federasyonu’nun jeopolitik konumu, kontrol ettiği enerji kaynaklarının zengin rezervi, küresel rakiplerinin iştahını kabartıyor. Hazar havzası enerji kaynaklarına ulaşılması noktasında, Rusya Federasyonu’nun çok uluslu ve çok dinli toplumsal yapısı üzerinden terörist faaliyetlerin projelendirildiği görülmektedir.
Sovyetler Birliği’nin çok uluslu ve çok dinli mirasını devralan Rusya Federasyonu, özerk bölgelerde etnik unsurların aşırı milliyetçi taleplerinin silahlı propagandaya evrilmesinin yola açtığı terörizm gerçeği ile çok kanlı şekilde yüzleşmeyi sürdürüyor.
Tehdit sadece etnisite kaynaklı değil, religion/din eksenli olabiliyor. Örneğin Ortodoks, Katolik ve Protestan inançlıların hatta Yahudi cemaatlerinin mesela etno-dini Yahudi terör örgütleri Tapınak Dağına Dönüş Örgütü, Üçüncü Tapınak aktivizmi gibi ve dahi Müslüman toplumların dini referanslar doğrultusunda güvenlik sorununa yol açabilecek illegal yapılanmaları ortaya çıkabiliyor.
Ukrayna krizi patlak verinceye kadar, 1995 ve 2007 arasında Rusya’da Çeçenlerle bağlantılı olarak görülen ya da gösterilen önemli pek çok terör olayı nedeni ile Rusya Federasyonu’nun terörle mücadele stratejisi büyük oranda Kuzey Kafkasya odaklı sürdürüldü. Çeçenistan ve sonrasında Kuzey Kafkasya’nın geneline yayılan terör, 1990’lı yılların sonundan itibaren Rusya’nın merkezine kaydı(rıldı).
1999 yılından itibaren Rusya Federasyonu yönetiminde etkin olmaya başlayan Silovik kadrolar ve KGB kökenli Vladimir Vladimiroviç Putin’in Çeçenistan’ı kontrol altına alma girişiminin terörle mücadele stratejisi içerisinde değerlendirilmesi gerekir.
11 Eylül 2001 saldırıları ile küresel boyutta ortaya çıkan terörle savaş eğilimi uluslararası kamuoyunda, kazanılan ikinci Çeçenistan savaşı ve Moskova Tiyatrosu ve Beslan terör eylemleri gibi yaşanılanlar da iç kamuoyunda, Putin’in terörle mücadele stratejisini kabul ettirdi.
Rusya Federasyonu’nun terörle mücadele stratejisi Kuzey Kafkasya’da faaliyet gösteren etnik ve fundamantelist terör örgütleri ile ayrılıkçıların amaçlarına ulaşmalarını büyük ölçüde engelledi. Ancak bölgedeki göreceli istikrarsızlık Moskova’da tehdit algısını güçlendiriyor.
Devlet veya devlet dışı aktörlerin açık veya gizli, askerȋ ve askerȋ olmayan yollarla bir hedefi zayıflatmak veya zarar vermek amacıyla yürüttükleri eylemleri içeren hibrit tehditlerin şekillendirdiği tanımsız terörizmle mücadele, yenidünya düzeninde hegemonya aracı/arayışı olarak değerlendirilebilir.
Tüm dünyada olduğu gibi Rusya'nın da iç ve dış güvenliği büyük bir tehdit altında. Terör yenidünya düzeninde ‘’terörle mücadele’’ adı altında ulusların ve devletlerin yok edilmesinde bir parametreye dönüştü. Güncellenen terörizm artık bir devletlerarası politika aracıdır. Politik manevraların bittiği noktada yeni bir baskı aracı olarak, planlı ve devamlılık arz eden bir şekilde kullanılmaya hazır bir silah olan terör kozu uluslararası ilişkilerde yerini almıştır.
Rusya genelinde faaliyetleri görülen terör organizasyonları şu şekilde sıralanabilir:
Riyad us-Saliheyn Şehitleri Tugayı (Riyad us-Saliheyn Martyrs Brigade); Rusya’nın Müslüman nüfusunun yoğunlukta olduğu Tataristan, İnguşetya, Osetya, Kabardino- Balkarya ve Dağıstan gibi bölgelerde bağımsız bir Çeçen İslam Devleti kurmaya adanmış bir organizasyondur.
Kara Dullar (Black Widows); Pek çoğu eşlerini Ruslara karşı Çeçenistan’ın özgürlüğü için yapılan savaşta kaybeden genellikle Çeçen kökenli kadın intihar bombacılarıdır.
Movsar Baryayev Çetesi (Movsar Baryayev Gang);
Uluslararası İslami Barış Tugayı (Islamic International Peacekeeping Brigade);
1998’de Çeçen gerilla lideri Şamil Basayev ve Suudi kökenli İbn el-Hattab tarafından kurulan örgüt Vahabizm temalarıyla işlenmiş milliyetçiliği benimseyen Çeçen ve Arap kökenli savaşçılardan oluşmaktadır.
Kızıl Gerillalar (Red Guerillas);
Haklarında çok az bilgi olmasına karşın bu Rus terör örgütü, 2002’de Putin yanlısı bir gençlik oluşumunun bürosuna bombalı saldırı düzenlenmesinin sorumluluğunu üstlenmişti.
Rus Milli Bolşevik Partisi (Russian National Bolshevist Party);
1993’te Eduard Limonov tarafından kurulan küreselleşme karşıtı Rus milliyetçiliğini savunan bir örgüttür. Örgütün eski SSCB topraklarında ve Rusya genelinde uzantıları vardır.
Yeni Devrimci Seçim (New Revolutionary Alternative);
1996 ve 1999 yılları arasında Moskova ve civarında birçok bombalama eylemine karışmış olan örgüt aşırı sol temalarıyla şekillenmiş bir Rus terör örgütüdür. En göze çapan saldırıları 4 Nisan 1999’daki Federal Güvenlik Servisi(FSB)’nin Moskova’daki merkez binası yakınlarında yaptıkları bombalı saldırıdır.
Rus Milliyetçi Birliği (Russian National Unity);
Bu oluşum hem bir siyasi parti hem de aşırı uçlu para militarist bir örgüt niteliğindedir. Rusya Ruslarındır sloganıyla hareket eden örgüt Rus Ortodoks kilisesinin halk nazarında tesirinin artması ve ‘’ana vatan’’da etnik temizlik yapılmasını hedeflemektedir.
Dağıstan Özgürlük Ordusu (Dagestan Liberation Army);
Bağımsız bir Dağıstan kurulması için 1999’da kurulmuş İslami aşırı uçlu bir oluşumdur. En büyük eylemleri Eylül 1999’daki Moskova’da bazı binalara bombalı saldırı yapılması ile yüzlerce işinin öldürülmesi şeklinde olmuştur.
İnguş Şeriat Cemaati (Ingush Jama'at Shariat);
İnguş ve muhtemelen Çeçen militanlardan oluşan Müslüman ayrıklıkçı bir organizasyondur. Kafkas bölgesindeki pek çok ayrılıkçı hareketin temeliyle Rusya’dan bağımsız bir İslami devlet kurulması amacını benimser.
Kata’ib el-Khoul Cemaati (Jamaat Kataib al-Khoul);
Rusya’nın Osetya Cumhuriyeti’de faaliyet gösteren bir radikal İslami gruptur. Örgütün amacı Rusya’nın Kuzey Osetya’daki otoritesine son vererek bölgede bağımsız bir Osetya devleti kurmaktır. Çeçen direnişiyle sıkı bağları olduğu bilinmektedir.
Özel İslami Gaye Alayı (Special Purpose Islamic Regiment);
I. Çeçen-Rus Savaşı sırasında Arbi Barayev tarafından kurulan örgütün amacı bağımsız bir Çeçenistan kurulması için Çeçenistan’ın özgürleştirilmesidir.
İslam’ın Kılıcı (Sword of İslam);
İsminin tersine çok iddialı faaliyetleri olmayan bir Çeçen örgütüdür.
Bir de; Rus İmparatorluk Hareketi (RIM) var.
FSB bünyesinde faaliyet gösteren Uluslararası Terörizmle Mücadele Biriminin belirlediği terör kriterleri: a) Rusya'da anayasal düzeni şiddet ve terör yoluyla değiştirmeye çalışan eylemlerde bulunmak, b) Kuzey Kafkasya'da faaliyet gösteren yasadışı silahlı gruplarla bağlantı içinde olmak, c) Uluslararası toplumun terörist kabul ettiği örgütlerle bağlantı içinde olmak.
Bu perspektif doğrultusunda Ruslara göre belli başlı Fundamentalist terör örgütleri:
1- Kafkasya’nın Mücahitleri Birleşik Kuvvetleri Yüksek Askeri Şura Meclisi (The Highest Military Majlisul Shura Of The United Forces Of The Mujahedeen Of The Caucasus)
2- İçkerya Ve Dağıstan Halkları Kongresi (The Congress Of The Peoples Of Ichkeria And Daghestan)
3- El-Kaide (Al-Qaeda)
4- Astab el-Ensar (Asbat al-Ansar)
5- Kutsal Savaş (The Holy War (“Al-Jihad” or the “Egyptian Islamic Jihad’’)
6- İslam Cemaati (The Islamic Group (Al -Jamaa al -Islami)
7- Müslüman Kardeşler (The Muslim Brotherhood - Al-Ikhvan al-Muslimun)
8- İslami Bağımsızlık Hareketi (The Party Of Islamic Liberation - Hizb ut-Tahrir al-Islami)
9- Lashkar-e-Taiba (Hindistanın Keşmir bölgesi bağımsızlığı için faaliyet gösteren Pakistan kökenli grup)
10- İslami Cemaat (The Islamic Group - Jamaat-e-Islami)
11- Taliban Hareketi (The Taleban Movement)
12- Türkistan İslami Partisi (The Islamic Party of Turkistan), eski adıyla Özbekistan İslami Hareketi (Islamic Movement of Uzbekistan)
13- Sosyal Reform Cemiyeti (Jamiat al-Islah al-Ijtimai)
14- İslami Miras Uyanışı Cemiyeti (Jamiat Ihya at-Turaz al-Islami)
15- El-Haremi (The House Of The Two Holy, Al-Haramein)
16- Şam Ordusu (Junj ash-Sham, Army of the Great Syria)
17- İslami Cihad (The Islamic Jihad — Jamaat Of The Mujahedeen)
Bu bilgiler göz önünde bulundurulduğunda Rusya Federasyonu Ulusal Terörle Mücadele Komitesi'nin daha çok radikal İslamcı terör örgütlerini yakın merceğe aldığı söylenebilir. Etnik terör açısından Müslüman nüfus Rusya Fedarasyonunun en büyük güvenlik açığını oluşturuyor. Bu de facto durum sadece Ortodoks inançlı vatandaş sayısının yüksek olduğu Rusya da değil birçok İslam ülkesinde de mevcut.
Rusya’nın terörle mücadelede yetersizliğinin nedeni…
Sovyetler Birliği sonrası ilk yıllarda Aralık 1991’de KGB’nin Sovyet sınırları dışında faaliyet gösteren birimleri SVR/Sluzhba Vneshney Razvedki; Dış İstihbarat Servisi olarak yeniden düzenlendi.
Yevgeni Primakov SVR’nin ilk başkanı olunca, ekonomik krizi gerekçe gösterip, KGB’nin dış ofislerinde çalışan personeli zorunlu emekli ederek işe başladı. Ama kamuoyundan gizlenen asıl bahane, Rus orijinli olmayan ve farklı etnisiteye mensup istihbarat çalışanlarının elimine edilmesiydi.
Rusya Dış İstihbarat Servisinin hem merkezdeki hem de yurt dışındaki birçok istihbarat çalışanının görevine son verdi.
Amerika, Almanya, İtalya ve İsveç’te bulunan birçok ofisini kapattı. Bu dönemdeki personel politikası “makul yeterliliğe” ulaşana kadar personelin işten çıkarılmasıydı.1992 1992 yılı SVR’de toplu olarak istifaların ve zorunlu emekliliklerin yaşandığı bir yıl oldu. Bu dönemde yurt dışında çalışmış, orta seviye ve yaşta yaklaşık 20.000 yetişmiş personel istifa etti, yaklaşık 80.000 personel de emekli edildi.
Sonuçta Soğuk Savaş döneminde Sovyet İstihbaratının ulaştığı yüksek bilinç ve iş verimi, kurumsal hafıza, kolektif tecrübe tarihe karıştı. Rusya egemenlik sahasında patlak veren başkaldırı tandaslı terör eylemleri ile başa çıkmakta zorlandı.
Günümüz Rusyasında terörle mücadele kurumları: Gruppa Alfa - Vympel
Гру́ппа «А́льфа», Gruppa Alfa / Alfa Grubu; Sovyetler Birliği'nde KGB ve daha sonra Rusya'nın Federal Güvenlik Servisi'ne (FSB) bağlı Alfa Timi; dünyanın en seçkin özel kuvvetleri arasında sayılıyor.
Alfa, İkinci Dünya Savaşı sonrası 1949'da kurulan Sovyet özel kuvvetleri Spetsnaz içerisinde sonradan terörle mücadeleye yönelik doğmuş bir birim. Önleyici saldırılar yapmaları ile tanınıyorlar. Caydırıcılık, dayanıklılık ve operasyonel kapasite bakımından Amerikan Donanması'ndaki muadili 'Navy Seals (Deniz Komandoları)' ile kıyaslanıyor. Hedefine ulaşmak için korku salan yöntemlere başvurmaktan çekinmiyorlar.
Çok zor ve sert eğitimler aldıkları bilinir. Genel olarak Rusya'daki terör eylemlerine bakıldığında Rus özel kuvvetlerinin çok sert olduğu, aşırı güç kullanmaktan hiç çekinmediği, hatta çok rahat davranarak operasyon başarısız olduğunda medyanın onları suçlamasını bile umursamadıkları görülebilir. Rehine krizlerinde Spetsnaz'ın operasyon düzenleyişinin, Special Air Service, GSG-9ya da GİGN gibi Avrupa'nın en önemli ve bu konuda en başarılı özel kuvvetlerinden ve özel polis timlerinden çok farklı olduğu görülebilir. Spetsnaz birlikleri genelde teröristleri öldürmek için gönderilir ve normal askeri birlikler rehineleri çıkarmaya çalışır. Bu gibi durumlar Beslan'daki Rehine Krizi ve Budyonnovsk'taki rehine krizinde çok açıkça görülmüştür. Yine de batılı ülkelerde genelde en fazla 10-15 terörist eylem yaparken farklı olarak bu iki krizde de terörist sayıları oldukça fazlaydı.
Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgal ettiği 1970'lerin sonundan bu yana; suikastlar, vekalet savaşlarında üstlendiği roller, 'terörle mücadele' ve rehine operasyonları ile birçok kez küresel çapta adını duyurmuş bir yapı.
Rusya Federasyonu'nda da KGB'nin devamı olan Federal Güvenlik Servisi (FSB) kontrolünde ve çatısı altında faaliyetleri var. 1972 Münih Katliamı’nın ardından 1974 yılında kurulan Alfa, zaman içinde terörle mücadele dışında ülke içi ve dışında farklı görevler üstlenmiş.
1978'de İngiltere'ye kaçan GRU ajanı Vladimir Rezun'a göre Spetzsnaz'ın 1970 ve 1980'li yıllarda 20 tugayı ve yine aynı kişiden alınan bilgilere ve yapılan hesaplamalara göre 30.000 askeri vardı.
Alfa Timi ve Rus özel kuvvetlerinin, dünya çapında bilinirliğe sahip münferit ya da koordineli birçok operasyonu var. İşte onlardan bazıları:
Afganistan'ın 27 Aralık 1979'da işgali ve Tajbeg Sarayı baskını. Alfa Timi, aynı gün 40 dakika içinde dönemin Afgan Cumhurbaşkanı Hafızullah Amin ve oğluyla birlikte 300'den fazla muhafızının öldürülmesi misyonunda görev aldı. Beyrut'ta 'İslami Kurtuluş Örgütü'nün rehin aldığı 4 Rus diplomatın kurtarılması operasyonu. Alfa Timi, 1985 Ekim'indeki bu operasyonda misilleme olarak izini sürdüğü örgüt mensuplarının ailelerine işkence uygulamış; uzuvlarını kesip; militanları rehineleri kısa süre içinde serbest bırakmaya zorlamıştı. 1 Rus diplomat, operasyon öncesinde öldürülmüştü. Şamil Basayev'in komutasındaki Budyonnovsk kuşatmasına müdahale. 1995 yılının 14-19 Haziran günleri arasında vuku bulan olayda, önce 'Çeçen direnişi lideri' Basayev, Rusya'nın güney şehri Budyonnovsk'u kuşattı. Şehir merkezindeki hükümet binalarına baskın düzenledi. Ardından şehir hastanesinde 1800'e yakın kişiyi rehin aldı. Kuşatmanın üçüncü gününde, Rus makamları, diğer özel kuvvetler birimlerinin yanında Alfa Timi'ni görevlendirecekti. Alfa'nın operasyonu sonrası yoğun çatışmalar yaşandı. Geçici ateşkeste 227 rehine serbest bırakıldı, 61'ini Rus özel kuvvetleri kurtardı. Kanlı olay neticesinde 166 rehine ölmüş; 541 kişi yaralanmıştı.Alpha Group/Spetsgruppa A; Beslan rehine krizinde düzenlenen rehine kurtarma operasyonuna katıldı. Bu baskında aşırı güç kullandıkları için eleştirildiler, özellikle de daha rehine kurtarma operasyonu başlamamışken, çatılardan RPO-A Shmel (Bumblebee) roket atarlarını ateşledikleri ve çok fazla rehine kaybı olduğu için aşırı güç kullanmakla suçlandılar.
Rusya Federasyonu Federal Güvenlik Servisi (Ferderalnaya Slujba Bezopasnosti RF) FSB’nin Kuzey Osetya sorumlusu Valery Andreyev tarafından yürütülen ve “Nabat Operasyonu” ismi verilen Beslan’daki çatışmalar, Rusya tarihinin en başarısız ve güvenlik birimleri açısından en çok kayıp verilen operasyonlarından birisi olmuştur. Emekli “Alfa” timi görevlisi Sergey Gonçarov da Alfa’nın yaklaşık 30 yıllık geçmişindeki en fazla kayıp verdiği operasyon olduğunu kabul etmiştir. Rus askeri uzmanlarından Pavel Felganeuver de aynı görüştedir. Felganeuver; Rusya’nın bu tür terör eylemlerine müdahale etmek için kurulmuş bulunan “Alfa” timinin kendi tarihinde hiçbir olayda bu kadar can kaybına uğramadığını iddia etmiştir.
Haklıdır çünkü aralarında Alfa Tim başkan yardımcısının da bulunduğu toplam 11 FSB görevlisinin bu kurtarma operasyonları sırasında öldüğü ve 10’u ağır olmak üzere 30 kadar görevlinin de yaralandığı belirtilmiştir.
Moskova'da Dubrovka Tiyatrosu baskını: İkinci Çeçen Savaşı'nın bitirilmesi ve Rus askerlerinin Çeçenistan'tan çekilmesini talep eden silahlı 50 Çeçen direnişçi, 2002'nin 23 Ekim günü Moskova'da Dubrovka Tiyatrosu'nu basmıştı. İçerideki 850 kişiyi rehin aldılar. Ruslar için silahlı baskın hayli riskli görülüyordu. Çeçen militanlar, binaya güçlü patlayıcılar da yerleştirmişti.
Rehine kurtarma misyonu FSB'nin Alfa ve Vympel timlerine verildi. Tartışmalı bir kararla, binanın havalandırma sistemi üzerinden tiyatro amfisine bir kimyasal salarak militanlar etkisiz hale getirilecek ve ardından baskın yapılacaktı. Başlangıçta hesaplanan oldu; özel kuvvetler kayıp vermeden direnişçileri etkisiz hale getirdi.
Ne var ki; sivil rehineler binadan çıkarıldığında çoğu baygın haldeydi. Tıbbi müdahale konusundaki hazırlık yetersiz kalmış ve dokuzu yabancı uyruklu 130 rehine yaşamını yitirmişti. Alfa Timi, bu rehine kriziyle ilgili operasyonun neticesinde çok eleştirilecekti.
Rus Alfa timleri son dönem dünya kamuoyunun gündemine, 4 Mart 2018'de İngiltere’nin Salisbury kasabasında eski Rus ajanı Albay Sergey Skripal ve kızı Yuliya Skripal’ı Noviçok sinir gazıyla zehirlenerek öldürülmesi ile gelmişlerdi. Suikastı gerçekleştiren Alfa timine mensup Aleksandr Petrov ve Ruslan Boşirov fotoğrafları basında yer almıştı.
Türkiye olarak aslında Rus Alfa timlerine yabancı değiliz!..
Ülkemize sığınan Çeçen komutanlar Gazhi Edilsuhtanov, İslam Canibekov, Ali Osayev, Berk-Haz Musaevi, Rustam Altemirol ve Zavrbek Amriev’in suikast sonucu öldürülme olaylarında Alfa timlerinin olduğu iddia edilmiş ve Rus ajanlar Aleksandr Smirnov ile Lurii Anisimov'un isimleri basında yer almıştı.
Rusya’nın sınır güvenliği kuvvetleri ve Kremlin’in özel “Devlet Başkanlığı Alayı” da FSB himayesindedir. Ancak denizaşırı istihbarat gözlem kaabiliyeti bulundurmamakla birlikte FSB dış casusluk sorumluluğunu da üstlenmiş durumdadır. Bazı fonksiyonlarını yerine getirmek için FSB “Alfa” gibi özel elit birliklere sahiptir; bu gruplar arasında terörle mücadele görev gücü Vympel de yer almaktadır ve ülke genelinde kilit tesislerin korunmasıyla yükümlüdür.
Vympel: KGB'nin yurtdışındaki kılıcı…
Spetsnaz'ın kontrolü Alfa gibi KGB'de olan bir diğer seçkin birimi Vympel. Alfa Timi, terör olaylarına müdahaleyle birlikte; baskınlar, suikastler, düşman hattından içeriye sızarak yürütülecek operasyonlarda kullanılırken Vympel; zorlu koşullarda yetişmiş personeliyle özel kuvvetler operasyonları için pilot, doktor, yakın döğüş uzmanı, tercüman, keskin nişancı vb. ihtiyacı karşılıyor.
Vympel, gizli ve gizli bir birimdir. 1987'ye kadar 94 Vympel çalışanı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin güvenlik ve istihbarat teşkilatı KHAD'a danışmanlık ve eğitmen yardımı sağladı ve stajyerler orada savaş testlerinden geçti.
Rusya'nın Çeçenistan operasyonlarında ve 1993 Rus anayasal krizi sırasında Yüksek Sovyet binasının baskınında yer aldılar. 19 Ağustos 1981'de, SBKP Merkez Komitesi Politbürosu ve SSCB Bakanlar Kurulu'nun kapalı ortak oturumunda, KGB'nin Birinci Baş Müdürlüğü (FCD: Dış İstihbarat) sisteminde çok gizli özel amaçlı bir birim oluşturulmasına ilişkin karar alındı.
KGB Başkanı Yuri Andropov'un özel izni ve bilgisi dahilinde 1981 yılında KGB Tüm general Yuri Ivanovich Drozdov tarafından KGB'nin Birinci Baş Müdürlüğü bünyesinde, derin nüfuz, sabotaj , evrensel doğrudan ve gizli eylem , Sovyet büyükelçiliklerinin korunması konularında uzmanlaşmış özel bir spetsnaz birimi olarak kuruldu.
Merkez binası Moskova’nın hemen dışında Balashikha'da bulunuyordu. Grubun sadece subaylardan oluşmasına karar verilmişti. Vympel'in temel amacı, düşman hatlarının derinliklerinde istihbarat eylemleri, ajanlarla çalışma, stratejik nesnelere baskınlar, gemilerin ve denizaltıların ele geçirilmesi, yurtdışındaki Sovyet tesislerinin korunması, terör örgütleriyle mücadele vb.
Küba, Nikaragua, Vietnam, Angola ve Mozambik'te askeri danışmanlar kisvesi altında hareket ettiler. Afganistan'ın acımasız savaş koşullarından geçen Vympel subayları , Laos, Vietnam, Nikaragua, Angola ve Mozambik'e gönderildi. Bu ülkelerde Sovyet danışmanları ve eğitmenleri, muharebe deneyimlerini yerel güvenlik organlarına aktardılar. Alfa Timi ile birlikte Mart 2000'de Çeçen lider Salman Raduyev'in yakalanmasında görev aldılar.
Vympel çalışanları, operasyonlarını yürütmek için "terörist benzeri" taktikleri kullanmalarına izin veren doğaçlama veya özel patlayıcı cihazlarla ilgili özel eğitimden geçer. Beden eğitimleri; yakın el dövüşü, paraşüt eğitimi, dalış, su altı dövüş teknikleri, tırmanma ve alp ipi tekniklerini içerir. Vympel'in bölgesel grupları, özellikle önemli nükleer tesisleri olan şehirlerde konuşlandırıldılar. Kazakistan olayları sırasında 6.717 km2’lik alana sahip, dünyanın en eski ve en büyük uzay üssü, Baykonur Uzay Üssü’nün korunmasını Vympel birimi üstlendi.
Suriye’de Rusya'nın sahadaki özel istihbarat timleri…
Rusya’nın Suriye hamlesinin göreceli başarısı Putin’in emriyle sahaya sürdüğü Rus Özel Kuvvetlerinin en radikal timlerinden OSNAZ ve Özel Anti-VIP bölüğü birlikleri ile sağlanmıştır.
Aşırı dinci terör örgütleri, OSNAZ ve Anti-VIP timlerinin sadece hedefi yok etmek için görevlendirildiğini, geçmişte Çeçen ve Afganistan savaşlarından biliyorlardı ve bir kısmı OSNAZ timleri tarafından hedef gözetilmeksizin ortadan kaldırıldılar.
Spetsnaz (Voiska Spetsialnogo Naznacheniya); Rus istihbaratı FSB, İçişleri bakanlığı ve Askeri İstihbarat birimlerinin sahip olduğu özel eğitimli kuvvetlere verilen genel bir isimdir. Spetsnaz, Rus ordusu tarafından barış ve savaş zamanında keşif ve özel görevleri gerçekleştirmesi için kurulmuştur.
Ekipmanları sıradan piyadelerden çok üstündür. Ayrıca Spetsnaz mensupları 'non contact' yani temas olmadan dövüşmek için eğitim alır. Spetsnaz GRU tarafından yönetilir. Amerikan Ordusu Özel Kuvvetleri'ne pek benzemezler ve standartları çok yüksek olan eğitimleri yüzünden dünyanın en iyi özel kuvvetlerinden birisidir.
Soğuk Savaş sırasında Avrupa'da NATO'ya karşı keşif ve sabotaj görevleri düzenlemişlerdir. Spetsnaz GRU'nun operasyonları hakkında çok şey bilinmez. Genel olarak Vozduşno-desantnıye voyska Rossii VDV / Rusya Hava İndirme Birlikleri üniformalarını giyerler. Yakında bulunan birliklerin üniformalarını da, bölgede dikkat çekmemek ve tanınmamak için kullanırlar. Saldırı tüfeği olarak genellikle A-91 veya dar alanlarda ve bina içlerindeki operasyonlarda AK-74U tercihleridir.
Bir Spetsnaz grubu 135 kişiden oluşur ve 15 bağımsız tim halinde çalışırlar. Özel görevler söz konusu olduğu zaman bu timler ortak olarak da çalışabilir. Bir Spetsnaz tugayı 1000-1300 asker gücünde bir karargah, üç paraşüt taburu, bir muhabere birliği ve destek birliklerinden meydana gelir. Bunların dışında birde 80 kişiden oluşan çok özel anti-VIP bölüğüne sahiptir. Bu birliğin amacı düşman siyasi ve askeri liderlerini aramak, bulmak ve imha etmektir. Deniz kuvvetlerine ait Spetsnaz tugayında ise su altı taarruz timleri ve onları hedeflerine taşıyacak minik denizaltılar bulunur.
Rus istihbaratı FSB’ye bağlı Spetsnazlara OSNAZ adı verilmiştir. İki üniteye ayrılırlar Alfa timi ve Vega timi (Vympel). Alfa timi kontra terör ve organize suçlara karşı uzmanlaşmıştır.
Rus Askeri istihbarata bağlı timler, Rus ordusunun en iyi eğitilmiş birimleridir. Rus askeri istihbaratı (GRU) tarafından yönetilirler. Soğuk savaşta Doğu Avrupa’da savaş durumunda keşif ve sabotaj görevi yapmaları için konuşlandırılmışlardı. Günümüzde ise Suriye ve Ukrayna'da aktif görevdeler.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
Seçilmiş Kaynakça
https://en.nac.gov.ru
https://www.coe.int/tr/web/impact-convention-human-rights/council-of-europe-convention-on-the-prevention-of-terrorism#/
https://arhub.ru/tr/auto--moto/kak-rasshifrovyvaetsya-nak-nacionalnyi-antiterroristicheskii-komitet.html
https://dinelli.ru/tr/uhod/rossiya-v-borbe-s-terrorizmom-nacionalnyi-antiterroristicheskii-komitet.html+&cd=17&hl=tr&ct=clnk&gl=tr
Ahmet Sapmaz , Rusya Federasyonu’nun Terörle Mücadele Stratejisinin Kuzey Kafkasya’nın İstikrarı Üzerine Etkileri, Savunma Bilimleri Dergisi, Yıl 2013,
Cilt 12, Sayı 2, 1 - 35, 01.06.2013, https://dergipark.org.tr/tr/pub/khosbd/issue/19222/204276
Kenan Özen, Rusya Örneklemesi İle ‘’Tanımsız Terörle’’ Mücadelenin Yenidünya Düzenindeki Önemi, Türkiye’nin Geliştirilebileceği Stratejiler, Yüksek Lisans Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze 2007, https://acikbilim.yok.gov.tr › bitstream › handle
Hasan Ercan, J. Ütğm. /Tarihi Derinlik İçinde Soğuk Savaş Sonrası Dünyada Yeni İstihbarat Kavramı/ https://www.kho.edu.tr/Dokuman/enstitu/tezler/Hasan_Ercan.pdf
İstihbarat Bilimi, editör: Sait Yılmaz, 5. baskı, Kripto yayınları, s. 40
https://www.trmilitary.org/viewtopic.php?t=130
https://www.gazetevatan.com/galeri/kazakistan-kiyamet-filminden-cikmis-gibi-eski-istihbarat-baskanina-vatana-ihanet-suclamasi-2013154/8
https://www.eurasian-research.org/publication/baykonur-uzay-ussunun-jeostratejik-ve-jeopolitik-onemi/?lang=tr
https://www.kuos-vympel.ru/history/kaskad/
https://warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=3177
https://espionagehistoryarchive.com/2015/04/02/vympel-kgb-spetsnaz/
https://fr.rbth.com/lifestyle/81984-russie-forces-speciales-spetsnaz-unites
https://www.reuters.com/article/us-russia-politics-protests-police-idUSKBN2AX20G
https://www.bellingcat.com/news/uk-and-europe/2020/02/17/v-like-vympel-fsbs-secretive-department-v-behind-assassination-of-zelimkhan-khangoshvili/
https://stringfixer.com/tr/List_of_special_police_units