Putin, Trump’la görüşmeye Herson ve Zaporijya’dan vazgeçerek mi gidiyor?
Alaska’da yapılması planlanan Putin-Trump zirvesi, yalnızca iki liderin yüz yüze buluşması değil; Ukrayna savaşının gidişatını, Avrupa’nın güvenlik mimarisini ve küresel güç dengelerini doğrudan etkileyebilecek bir kırılma noktası olarak görülüyor. Masada, yalnızca ateşkes ya da gerilimin düşürülmesi değil, doğrudan toprak ve egemenlik meseleleri bulunuyor. Kremlin’in Herson ve Zaporijya konusundaki tavrında yumuşama işaretleri, Rusya’nın savaş stratejisinde bir geri adım mı atacağı, yoksa yeni bir pazarlık kozunu mu devreye sokacağı sorularını gündeme getiriyor.
Trump dünya liderliğine oynuyor!..
Donald Trump açısından bu görüşme, yaklaşan başkanlık seçimleri öncesinde “dünya barışını sağlayan lider” imajını güçlendirebilecek bir fırsat. Avrupa başkentleri ise ABD ile Rusya’nın kendi çıkarları doğrultusunda masa başında alacağı kararların, kıtanın güvenlik dengelerini altüst etmesinden endişeli. Putin içinse bu zirve hem ekonomik yaptırımların hafifletilmesi hem de uluslararası meşruiyetini pekiştirme fırsatı anlamına geliyor. Ancak asıl merak edilen, Kremlin’in Herson ve Zaporijya üzerindeki hak iddialarını masada nasıl kullanacağı.
Avrupa ve Çin diken üstünde!..
Bu olası taviz, yalnızca Avrupa’yı değil; Çin, NATO ve Orta Doğu denkleminde de domino etkisi yaratabilir. Çin, Rusya’nın Batı ile yumuşamasını dikkatle izlerken, bu durum Pekin’in kendi Tayvan stratejisinde yeni hesaplar yapmasına yol açabilir. NATO, Ukrayna’nın güvenlik garantilerinin zayıflaması halinde doğu kanadında askeri tahkimatını artırma yoluna gidebilir. Orta Doğu’da ise Moskova’nın dikkatini kısmen Ukrayna’dan çekmesi, Suriye, İran ve enerji piyasaları üzerinden yeni jeopolitik manevralara zemin hazırlayabilir.
Rusya, Ukrayna savaşını bitirip Kafkaslara dönmek istiyor!..
Ayrıca, Kremlin’in Ukrayna savaşı sonrasında Kafkasya’ya yönelme planları da dikkat çekiyor. Gürcistan, Ermenistan ve Azerbaycan hattındaki dengeler, Rusya için hem stratejik derinlik hem de enerji koridorları açısından kritik. Bu bağlamda Zengezur Koridoru meselesi öne çıkıyor. Moskova, bu hattı yalnızca Azerbaycan ile Nahçıvan’ı değil, aynı zamanda kendi güney stratejik hattını güçlendirecek bir geçit olarak görüyor.
Zengezur üzerindeki kontrol mücadelesi, Türkiye’nin bölgedeki nüfuzunu dengeleme çabasıyla da doğrudan bağlantılı. Ukrayna cephesinin kapanması, Kremlin’in bu bölgedeki nüfuzunu artırma ve Batı’nın Kafkasya ile Orta Asya’ya açılan kapısını sınırlandırma hamlelerini hızlandırabilir. Kısacası, Alaska’da atılacak her adım, yalnızca savaşın değil, küresel güç mücadelesinin, enerji koridorlarının ve bölgesel dengelerin de seyrini değiştirme potansiyeline sahip.
Trump’ın beynelmilel Yahudi Elçisi…
Rusya’dan ABD’ye göç etmiş Yahudi bir ailenin çocuğu olan Trump'ın elçisi Steve Witkoff’a göre Putin’in talepleri; Doğu Ukrayna’da Rus egemenliğinin tanınması, Kiev’in NATO’ya katılmasının engellenmesi yönünde açık bir taahhüt, Ukrayna ordusuna kısıtlama getirilmesi ve Kiev’in Rusya’ya karşı dostane ilişkilerinin devam edeceğine dair güvence verilmesi.
Putin ve ekibi Herson ve Zaporijya’dan vazgeçebilir!..
Witkoff, Rus liderin savaşı sona erdirmeyi kabul edeceğini ileri süren başka bir versiyon daha ortaya attı. Buna göre Rusya, Kırım ve Donbas üzerindeki kontrolünü sağlamlaştırırken, Herson ve Zaporijya üzerindeki hak iddialarından zımnen vazgeçiyor. Moskova için böyle bir adım, daha önce ısrarla savunduğu maksimalist tutumlardan bir geri adım anlamına gelecektir. Kiev, Rusya’ya Kırım’a erişim için bu toprakları kullanma hakkı verirse, Kremlin, Ukrayna’nın Herson ve Zaporijya bölgeleri üzerindeki egemenliğini korumayı “dışlamıyor”.
Bu, Rusya'nın önceki tutumlarına kıyasla önemli bir taviz olarak değerlendirilebilir. Bu tavizin gerçekleşmesi, Trump yönetiminin öne sürdüğü gibi, Rusya'nın Kırım üzerindeki kontrolünün tanınması, uzun süredir devam eden uluslararası normlardan önemli bir kopuş anlamına gelecektir. Bu adım, Ukrayna yarımadasının yasal statüsünü değiştirmese de güç kullanarak daha fazla toprak talebine kapı açarak, küresel istikrarı tehdit edebilir.
İlerleyen süreçte Kırım da pazarlık konusu olabilir!..
Sovyet sonrası alanda, Rusya'nın ilhakının ardından Moldova ve Kırım'da kimlik ve vatandaşlığın kesişimlerini ve (jeo)politiğini inceleyen akademisyen siyaset bilimci Eleanor Knott; 14/10/2022’de “Rusya'nın Herson, Zaporijya, Donetsk ve Luhansk'ı ilhak etme girişimi, Kırım üzerindeki iddiasını zayıflattı” değerlendirmesinde bulunmuştu. 4 Haziran 2024’te Business Ukraine dergisi Genel Yayın Yönetmeni Peter Dickinson da, Vladimir Putin’in Kırım'ın gerçekte Rusya'nın bir parçası olmadığını üstü kapalı bir şekilde kabul ettiğini gündeme getirmişti.
Avrupalı liderler şaşkın!..
ABD Başkanı Donald Trump’ın Cuma günü (yarın) Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile Alaska'da bir araya gelecek olması Avrupa ülkelerini kara kara düşündürüyor. Çünkü Avrupa, bir kez daha çıkarlarının ayaklar altına alınmasından endişe ediyor. Ancak Rus medyası, Washington ve Moskova’nın, Kırım ve tüm Donbas da dahil olmak üzere işgal altındaki Ukrayna toprakları üzerindeki Kremlin'in kontrolünü güvence altına alacak şekilde, Rusya'nın Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşı sona erdirmek için bir anlaşmaya varmaya çalıştığını aktarıyor. Rusya, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri topraklarından tamamen çekilmesine karşılık Zaporijya ve Herson bölgelerindeki topraklardan vazgeçmeyi planlamıyor.
Türkiye açısından olası sonuçlar…
Alaska zirvesinden çıkabilecek bir Rusya–ABD mutabakatı, Türkiye’yi hem fırsatlar hem de riskler bakımından kritik bir dönemece sokabilir. Eğer Kremlin, Ukrayna cephesinde kısmi geri adım atarak Kafkasya’ya ve özellikle Zengezur Koridoru’na yoğunlaşırsa, Ankara’nın Güney Kafkasya’daki stratejik manevra alanı daralabilir.
Türkiye, Azerbaycan üzerinden Orta Asya’ya uzanan Orta Koridor stratejisinin kilit halkası olan Zengezur’da, Rusya ve İran’ın artan etkisiyle karşı karşıya kalabilir.
Öte yandan, Rusya-Batı geriliminin yumuşaması, enerji piyasalarını rahatlatırsa Türkiye, enerji tedarikinde maliyet avantajı elde edebilir. Ancak Batı’nın Rusya ile yeni bir “bölgesel denge” kurması, Ankara’nın NATO içindeki stratejik ağırlığını görece azaltabilir. Bu durumda Türkiye, kendi bölgesel liderlik rolünü korumak için hem Moskova hem de Washington ile daha ince diplomatik manevralar yapmak zorunda kalacaktır.
.
Ömür Çelikdönmez, dikGAZETE.com
омюр челикдёнмез, Дикгазете
Seçilmiş Kaynakça
https://www.bbc.com/turkce/articles/c78z4pnn2geo
https://inosmi.ru/20250428/soglashenie-272795939.html
https://english.aawsat.com/opinion/5174840-alaska-summit-signals-and-subtexts
https://www.understandingwar.org/backgrounder/russian-occupation-updates-page
https://m.bloknot-donetsk.ru/news/wp-rossiya-ne-otkazhetsya-ot-zaporozhya-i-khersona-1887033
https://ua-reporter.com/news/putin-gotov-ostavit-herson-i-zaporozhe-ukraine-no-s-koridorom-v-krym-ft
https://www.theatlantic.com/politics/archive/2025/05/steve-witkoff-putin-russia-ukraine-diplomat/682805/
https://genevasolutions.news/peace-humanitarian/why-recognising-crimea-annexation-would-open-pandora-s-box
https://tr.euronews.com/my-europe/2025/08/13/avrupali-liderler-trumpa-ukrayna-baskisi-yapacak-ancak-basari-sansi-dusuk
https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/vladimir-putin-just-tacitly-admitted-crimea-is-not-really-part-of-russia/
https://censor.net/ru/news/3567740/okkupirovannye-territorii-rossiya-hochet-v-mirnom-soglashenii-krym-i-ves-donbass
https://www.bloomberg.com/news/articles/2025-08-11/russia-ukraine-what-territory-does-putin-control-as-trump-suggests-land-swap